Монголын топ банк болох Голомт банкны хүний нөөцийн томоохон аяныг хэрэгжүүлж буй хүний нөөц хариуцсан захирал Н.Тэгшжаргалтай ярилцлаа.

Голомт банк нь 2000 гаруй ажилтантай банк санхүүгийн салбарт томоохон ажил олгогч байгууллага. Танай банкнаас хүний нөөцийн шинэ аяныг хэрэгжүүлэх гэж байгаа талаар сонслоо. Энэ талаар ярилцлагаа эхэлье.

Юуны өмнө та бүхэнд энэ өдрийн мэндийг хүргэе. Манай банкны нийт ажилтны 80% нь залуучууд бөгөөд  залуу, эрч хүчтэй  хамт олон байдаг.  Жил бүр бид ажил горилж буй залуучууддаа зориулан өргөн хэмжээний аяныг зохион байгуулсаар ирсэн. Энэ жилийн хувьд Голомт банкны дуу хоолой болох ажилтнуудыг хайж байгаа нь урьд жилүүдийн ажилтан сонгон шалгаруулах ажлуудаас илүү олон хүнийг нэгэн зэрэг, мөн мэргэжил харгалзахгүй авах гэж буйгаараа ихээхэн онцлогтой. Эдгээр ажлын байруудын сонгон шалгаруулалтын тов удахгүй зарлагдах бөгөөд илүү дэлгэрэнгүй мэдээллийг хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд болон манай банкны пэйж хуудаснаас авах боломжтой.

Голомтын дуу хоолой гэдгийг тодруулахгүй юу?  

Голомтын дуу хоолой байна гэдэг нь харилцагчийн үйлчилгээний ажилтнаас ялгаатай. Харилцагчийн үйлчилгээний ажилтан харилцагчийн санал гомдлын дагуу асуудлыг шийдвэрлэдэг бол Голомтын дуу хоолой болох ажилтнууд маань Монголын топ банкны шинэ  бүтээгдэхүүн үйлчилгээний талаарх дэлгэрэнгүй мэдээллийг харилцагчдад өөрийн дуу хоолойгоор хүргэж, харилцагчийн цаг завыг хэмнэж, заавал банкны салбарт ирүүлэхгүйгээр бүтээгдэхүүн үйлчилгээг илүү ойлгомжтой, хүртээмжтэй байдлаар хүргэх үүрэг бүхий ажилтныг хэлж байгаа юм. Энэ хүнийг бид LEAD борлуулагч гэж нэрлэсэн.

Lead борлуулагч гэж ямар утгатай үг вэ? Энгийн борлуулалтын ажилтнаас ямар давуу талтай вэ?

Лид гэдэг нь лидер гэсэн утгатай. Иймээс бид лидер борлуулагч ажилтныг хайж байгаа гэсэн үг юм. Лид борлуулагч маань борлуулалт хийсэн хэмжээгээрээ урамшууллын нэмэлт цалин авах боломжтой, ажлын цагийн хуваарь уян хатан, мэргэжил харгалзахгүй сонгон шалгаруулалтад оролцох боломжтой учраас III, IV курсын оюутан болон төгсөөд ажил хайж буй хүмүүст маш том боломж гэж харж байна. Мөн бид эрч хүчтэй, чадварлаг хамт олныг бүрдүүлэн олон улсын жишигт нийцсэн тохилог орчинд ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлж байгаа учир та бүхнийг топ банкны хүчирхэг хамт олонтой нэгдэхийг урьж байна.

Голомтын дуу хоолой болохын тулд ямар шалгуурыг хангасан байх ёстой вэ?

Банкны салбарт тэр дундаа Дэлхийн жишиг Монгол банкинд ажиллах хүсэл сонирхолтой, эрч хүчтэй, бусдад туслах чин хүсэл сэтгэлтэй залуус бүрт оролцох боломжийг олгож байна. Шалгуурын хувьд 21-30 насны, хэл ярианы баялаг сайтай, чанга тод дуу хоолойтой хүн бүрт энэ боломж нээлтэй. Мөн ирээдүйн карьерийн эхлэлээ салбартаа манлайлагч топ банкинд тавих хүсэлтэй, зөв хандлагатай, үргэлж хөгжиж, шинийг суралцах хүсэлтэй байхад хангалттай.

Голомт банк ажилтнууддаа ямар давуу талыг олгодог вэ?

Голомт банк харилцагч төвтэй банк уриатайгаар харилцагч, иргэддээ үйлчилдэг бол ажилтнууддаа ажилтан төвтэй банкны загварыг хэрэгжүүлэн ажилладаг. Банкны  хүний нөөцийн бодлого  илүү сэтгэлзүйд суурилсан хүний нөөцийн удирдлагыг хэрэгжүүлэх, чадварлаг зөв багийг бүрдүүлэх замаар банкны бизнесийн зорилгыг амжилттай хэрэгжүүлэхэд  чиглэдэг. Хүний нөөцийн хэлтсийн хувьд нээлттэй, ил тод, шударга,  тасралтгүй  хөгжих зарчмыг баримтлан  ажилтнуудынхаа сэтгэл ханамжийг  нэмэгдүүлэх, бүтээмжтэй тогтвортой ажиллах нөхцөлийг бүрдүүлэн  эрүүл зөв,  байгууллагын соёлтой  банк байхыг  зорьж ажиллаж байгаа нь  ажилтнуудад илүү давуу талуудыг олгодог. Мөн бид ажилтнуудынхаа нийгмийн хангамж, ажиллах орчинд анхаарал хандуулдаг. Тав тухтай тохилог орчинд, үйл ажиллагааны зөв зохион байгуулалттай, ар гэртээ санаа зовох зүйлгүй ажилладаг хүн ажлаасаа болж стрессдэхгүй илүү шинийг хийж бүтээх санаа байнга төрөх, харилцагчдад тааламжтай, хүлээцтэй ханддаг гээд олон давуу талыг дурдаж болно.

Сүүлийн үед хүний нөөцийн чиг хандлага хаашаа чиглэж байна вэ?

Орчин үед хэдэн сургууль төгссөн, ямар мэргэжилтэй, хаана ажиллаж байсан, хэдэн жилийн туршлагатай гэхээс илүүтэй тухайн хүний мөн чанар, хандлагыг харж ажилд авах болсон. Тиймээс ажилдаа чин сэтгэлээ зориулдаг, багаар ажиллах чадвартай, бусадтай сурсан мэдсэнээ хуваалцахаас татгалздаггүй, бүтээлч сэтгэлгээтэй, илүү хөгжихийг хүсдэг байх нь чухал. Бид ч энэ чиг хандлагыг баримтлан баг хамт олноо бүрдүүлдэг бөгөөд Дэлхийн жишиг Монголын банк болох алсын хараатай Голомт банкинд ажиллах хүсэлтэй хэн бүхнийг урьж байна.

Бидэнтэй ярилцсанд баярлалаа. Та бүхний цаашдын ажилд амжилт хүсье!   

Энэ удаагийн “Зочны” буландаа Улсын филармоны гоцлол дуучин, VOICE группийн ахлагч, СТА С.Баттулгатай уран бүтээлийн тоглолт болоод урлагийн талаар ярилцлаа.

Дуучин Энрике Иглесиас “www.thenewdaily.com.au” сайтад ярилцлага өгчээ. Энэхүү ярилцлагыг хүргэж байна.

-Та ААВ болоод нилээн хугацаа өнгөрлөө. Сэтгэгдлээсээ хуваалцаач?

-Тийм ээ, гайхалтай гэхээс өөр үг олдохгүй байна.

-Нэг л өдөр та хүү, охинтой болсон.

-Анна бид хоёр нэг л мэдэхэд дөрвүүлээ болчихсон.

-Ихрүүдийнхээ нэрийг хэн өгсөн бэ?

-Хүүг минь Николас, охиныг минь Льюс. Энэ хоёр нэрийг сонсоод л хэн өгсөн нь тодорхой байгаа биз дээ. Анна ихрүүдийнхээ нэрийг өгсөн. Анна тэдэнд Орос нэр өгөхийг хүссэн. Николас, Льюс ямар учиртай нэр болохыг би сайн мэдэхгүй байна. Ихрүүдийнхээ ачаар би их завгүй болсон. Аав болоод би их томоожсон. Тэднийхээ ачаар би ертөнцийг өөрөөр харах болсон

-Хэрхэн томоожсон гэж?

-Зүгээр л олон муу  зуршилаа хаяхад хүрсэн.

-Та дургүйцээгүй гэж үү?

-Үгүй дээ. Надад дургүйцэх шалтгаан байхгүй. Тэр минь гайхалтай сайхан хүү, охин төрүүлсэн шүү дээ. Тиймээс надад дургүйцэх эрх байхгүй. Нэрнээс болж муудалцах нь утгагүй хэрэг.

-Хэрвээ та ихрүүддээ нэр өгөх боломж олдсон бол хэн гэх нэрийг өгөх байсан бэ?

-Анна жирэмсэн болохдоо л ирээдүйд мэндлэх хүүхдийнхээ нэрийг өгнө гэж хэлж байсан учир би энэ талаар бодож байгаагүй.

-Та хоёр гэнэт аав, ээж болсон гэдгээ өөрсдийн инстаграм хуудсаараа дамжуулан мэдэгдэж, олон нийтийг гайхшруулсан?

-Хүүхдүүд минь мэндлээд хоёр долоо хоногийн дараа бид ярилцаж байгаад нэгэн зэрэг хүүхдүүдийнхээ зургийг инстаграмдаа хийхээр шийдсэн. Бусадтай аз жаргалаа хуваалцах нь гайхалтай хэрэг.

-Бидний гайхсан шалтгаан бол Аннаг жирэмсэн гэдгийг нь мэдээгүй явдал минь. Та хоёр хүүхдүүдийнхээ талаар их сайн нууцалсан. Гайхмаар шүү. Ямар ч хэвлэл, иргэн Аннагийн жирэмсэн зургийг авч чадаагүй?

-Бид их хичээсэн.

-Та 2001 онд гаргасан “Escape” дууны клиптээ Аннаг тоглуулж байсан. Энэхүү уран бүтээлийн дараагаас та хоёр болзох болсон. Та хоёрын харилцаа гайхалтайгаар үргэлжилсээр байна?

-Аннаг анх хараад л дурлаж билээ. Түүний уруулыг үнсэхдээ л би “Алдаж болохгүй бүсгүй байна” хэмээн бодсон. Тиймээс л өнөөг хүртэл ямар ч бэрхшээлийг үл тоон гараас нь атгасаар байна.

-Дуучин, теннисчин бүсгүй хоёрын дурлал бүх цаг үед олны анхаарлыг татсаар байна. та хоёр сүй тавьсан гэх мэдээлэл гарч байгаа. Энэ талаар?

-Тиймээ. Бидний дурлал тийм ч содон биш. Бусадтай л ижилхэн. Гэтэл бүх хүн биднийг ширтэх амаргүй байдаг.

-Гол асуултынхаа хариуг сонсож чадсангүй. Сүй тавих.

-Тийм ээ. Бид гэрлэх болно.

Б.Дэлгэрцэцэг

Shuud.mn

О.Осоржамаа гэх нэрийг өнөөдөр мэдэхгүй хүн бараг үгүй байх. Магадгүй хүн бүр дотроо нэг удаа ч гэсэн энэ хүүгийн талаар бодож, дүгнэсэн биз ээ . Хар нялхаасаа хайрлаж анхаарах хүнгүй, айлаас айл хэсч зарагдаж хүн болсон энэ хүү их хотод хөл тавьсан нь 2010 он. Харин нийгмийн сүлжээгээр олонд танигдаж эхэлсэн нь 2016 он.

Төрсөн эцэг, эх, цусан төрлийн хамаатан садан ах дүүсээ ч мэдэхгүй энэ залууг 2016 оны сонгуулиар хэн нэгэн эрх мэдэлтний гар хөл болсон бүлэг хүмүүс гурван удаагийн давтамжтай лайв хийх ажил даатган, багахан хөлс иөнгө өгөөд, хэл амаа хаалттай байхыг сануулжээ. Сая гаруйхан төгрөгний төлөө өөрийгөө бусдад буруугаар ойлгуулсандаа тэр өдөр бүр харамсаж явдаг. Гэвч нийгэм нэгэнт ингээд хүлээгээд авчихсан учир эх орондоо амьдрах итгэл түүнд үгүй болсноо бидэнд ярилаа.

Уншигч та цагдаа нар зүгээр л гудмаар алхаж яваа О.Осоржамааг машиндаа суулган, хэсэг дээрээ аваачаад, бичлэгийг нь үзэн хэдэн цагаар хөхрөлддөг, мобайлаар торгуул нэрээр мөнгө шилжүүлэн авдаг. Өдрийн цагаар гэртээ ганцаараа суухдаа хүртэл байнга айдастай байдаг тухай, зүгээр л гэнэн цайлганаар бусдад итгэдэг талаар нь энэхүү ярилцлагаас уншаарай. Бид сенсаци хөөсөнгүй, түүнийг бас хөөргөж дэвэргэсэнгүй. О.Осоржамаа гэж хэн юм бэ гэх хүслээр түүний ертөнц рүү өнгийлөө.

- “ГОМО, ЛЕСБИ”, “ҮХЭЭЧ, ИНГЭЖ АМЬДАРЧ БАЙХААР” ГЭСЭН СЭТГЭГДЭЛ БИЧДЭГ-

-О.Осоржамаа энэ өвөл шөнийн цагаар архи дамлан зарах ажил хийсэн гэдэг нь үнэн юм уу?

-Энэ өвөл жаахан буруу наймаа хийж үзсэн нь үнэн. Шорлог зардаг байхдаа шөнийн цагаар архи дамлан зардаг хүмүүс байдгийг мэдсэн. Өвөл шорлогны наймаа зогсчихдог учраас энэ жил архи дамлан зарах ажлыг хийж үзлээ. Ер нь маш хүндрэлтэй, эрсдэлтэй ажил. Архи дамлан зардаг хүмүүсийн дунд би залуудаа орно. Ихэнхдээ 30-45 нас хүмүүс хийдэг юм байна. Заримдаа  16 настай хүүхэд ч орж ирэх нь бий. Эдгээр хүмүүс чинь бүгд л амьдрах гэж яваа. Тодорхой бэрхшээлүүдийн улмаас ажил олддоггүй, асуудалтай хүмүүс байдаг. Шөнө хүн унтах ёстой байтал тэд ажиллаж байна.

-Одоо энэ ажлаа хийж байгаа юу?

-Одоо хийхгүй, зогсоосон. Өөр ажил хийхээр хайж байна.

-Чамд ойрын үед ямар төлөвлөгөө, зорилго байна?

-Гадаад руу явж амьдрахыг л хүсч байна. Энэ их чухал байгаа. Гадагшаа явахад ямар бичиг баримт хэрэг болдог,  юу хэрэгтэй вэ гэдгийг би өөрөө мэдэхгүй. Тиймээс хүмүүсээс зөвлөгөө авч, мэдээлэл цуглуулж байна.  Монголд амьдрахад О.Осоржамаа гэдэг хүний хувьд их хэцүү. Тиймээс гадны оронд очиж, ажил хийгээд сайхан амьдаръя  л боддог.

-Чамд ойр дотны хүмүүс, цусан төрлийн ах дүү байдаг уу?

-Байхгүй ээ. Хувь хүнийхээ хувьд ч би хүмүүст найдахыг хүсдэггүй. Багаасаа хөдөө, гадаа өсчихсөн учраас  зожиг зантай. Хүмүүст дотны сайхан найзууд байдаг. Харин надад бол үгүй. Би ийм байхыг ч  хүсдэггүй. Ганцаараа, өөрөө өөрийгөө болгоод л явдаг.

-Ямар ч найз нөхөдгүйгээр чи өөрийнхөө ертөнц дотор амьдраад л явах нь заримдаа хэцүү санагддаггүй юм уу?

-Яг тийм сэтгэгдэл бол төрдөггүй. Би энэ нийгэмд хүн болж төрснийх, өөрийнхөөрөө байх ёстой. Хүсэл мөрөөдлийнхөө төлөө зүтгээд, түүндээ хүрчихвэл илүү олон боломжууд нээгдэнэ. Тэр үед найз нөхөдтэй болно гэж боддог. Миний хамгийн ихээр биелүүлэхийг хүсч байгаа мөрөөдөл бол гадаад оронд амьдрах. Учир нь, Монголд байх хэцүү. Өөрийнхөөрөө байгаа, миний ийм нөхцөл байдлыг хүлээж авдаггүй. Тогтмол ажил олдох боломж надад олдохгүй байна.

-Ажилд орох гэж уйгаггүй явж үзсэн үү. О.Осоржамаа гэдэг хүнийг хэрхэн хүлээж авч байна?

-Нэг хэсэг эрчимтэй ажил хайж үзсэн. Энэ тэнд хүрээд ир гэж дууддаг. Яваад очихоор ажлынхан нь хүмүүс инээж шоглодог. Нэгэндээ “Нөгөө О.Осоржамаа чинь энд ирчихэж” гээд л. Манай эмэгтэйчүүд их аальгүй, шооч зантай. Нүдээр үзээгүй хирнээ чихээр сонссон зүйлдээ итгэдэг зантай. Сонссон зүйлээ хүн болгонд яриад л явдаг. Мөн хүйсээр нь ялгаварлан гадуурхаад байх шиг санагддаг.

-Хүйсээр ялгаварлан гадуурхдаг гэдэг нь?

-“Чи эрэгтэй юмуу, эмэгтэй юм уу” гэж асуудаг. Үргэлж ийм зүйл тохиолдоод байхаар хүн сүүлдээ хаширчихдаг юм билээ. Би ер нь шантарсан. Миний нүүр хуудсан дээрх постуудын дор бичсэн сэтгэгдлүүд ийн ихэнх нь “Гомо, лесби”, “Үхээч, ингэж амьдарч байхаар” гэх мэтээр бичдэг.

-ЭМЭГТЭЙ ХҮНИЙ ХУВЦАС  ӨМСӨЖ,  ГУРВАН УДААГИЙН БИЧЛЭГ ХИЙСЭН НЬ “МӨНГӨНИЙ АЖИЛ” БАЙСАН-

-Уучлаарай, энэ асуулт эвгүй байвал та хариулахгүй байж болно. Яг бэлгийн чиг хандлагын хувьд өөрөө…?

-Шууд утгаараа та намайг хүмүүсийн ярьдаг шиг үү гэж асууж байна, тийм үү. Трансжэндер, гей, гомо гээд бэлгийн чиг хандлага нь ондоо байдаг. Миний хувьд бол, бэлгийн  чиг хандлага  хэвийн. Эмэгтэй хүний хувцас өмсөж хийсэн үйлдэлтэй минь хамааруулж, миний бэлгийн чиг хандлагыг хүмүүс өөр гэж тааварладаг. Үнэндээ тэр нь олон нийтийн анхаарлыг татах зорилготой “ажил байсан”. Үүнийг л хүмүүс буруугаар ойлгосон. Би одоо үүнийг хүмүүст хэрхэн зөвөөр ойлгуулахаа мэдэхгүй байна. Нэг тийм хувцас өмсөөд явчихсан учраас тэр чигээр нь хүлээгээд авчихдаг юм байна. Монголд бэлгийн чиг хандлага нь өөр олон хүмүүс байдаг.

-Бэлгийн чиг хандлага нь өөр хүмүүс чамтай хамтай харилцаа үүсгэхээр холбогдож байсан уу?

-Үгүй. Бэлгийн сонирхлоор бол холбогдож байгаагүй. Цөөнхүүд намайг ална, зодно гэж дайрч байсан тохиолдлууд бол бий.

-Дээр яриандаа дурдсан “Ажил байсан” гэдгийг  тодотгож ярьж болох уу?

-Эмэгтэй хүний хувцас өмссөн нь мөнгөний ажил байсан. Тухайн үед гурван удаагийн давтамжтайгаар эмэгтэй хүний хувцас өмсөж, элдэв ааш аяг үзүүлэхийг надад нэр бүхий хүмүүс санал тавьсан юм. Надад тэд “пээжийн хандалт өсгөх гэсэн юм” гэж тайлбарласан. Лайвынхаа үед хэлэх үгүүдийг өөрсдөө бичиж өгдөг байсан.

-Нэг удаагийн бичлэгээсээ хэдэн төгрөг авсан бэ?

-Нэг удаагийн бичлэгийн хөлсөнд 350 мянган төгрөг авсан. Гурван удаагийн бичлэгэнд орсон.

Эх Сурвалж: Eguur.mn

Энэ удаагийн дугаарын зочноор Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, УДБЭТ-ын гоцлол бүжигчин О.Анужинг урилаа. Тэрээр Шанхайн олон улсын наадмаас хүрэл медаль хүртэж байсныг уншигчид санаж байгаа байх.

-Саяхан та “Хунт нуур” балетад гоцоллоо. Анх энэ бүтээлийн олны хэсэгт гарч байсан гэж сонссон

-Анх театр ороод “Хунт нуур” балетын 16 хунгийн нэгээр тайзнаа гардаг байсан. Олны хэсэг их хэцүү. Учир нь бүжигчид яг нэгэн зэрэг, нэг амьсгаатай бүжиглэх учиртай. Тэгэхээр гол дүрээс ч илүү хяналт хэрэгтэй гэсэн үг. Энэ хэрээр анхаарал, төвлөрөлт шаарддаг.

-Энэ балетад гоцолох нь эмэгтэй бүжигчдийн мөрөөдөл байдаг байх?

-Би 2016 онд анх “Хунт нуур”-т гоцолж байлаа. Манай бүжигчид “Хунт нуур” бол “Хунт нуур” л юм гэж ярьдаг. Бүжигчнээс техник шаарддаг хэцүү балет. “Хунт нуур”-т бүжиглэхийн тулд ур чадвараас гадна сэтгэл зүйгээ хүчтэй байлгах учиртай. Форумаа алдаж болохгүй. Тэгэхээр мэргэжлийн өндөр төвшинд биеэ болон сэтгэлзүйгээ бэлдэх хэрэгтэй.

-Анх тайзан дээр гараад хэр сандарч байв?

-Балет үзэх, бүжиглэх хоёр мэдээж тэнгэр газар шиг зөрүүтэй. Үзнэ гэхээр тухайн уран бүтээлээс таашаал мэдэрнэ. Би үзэгч байхдаа бүжигчдийг хараад “Хөөх яасан гоё юм бэ” гээд л. Харин бүжигчин болчихоод үзэгчээрээ “Хөөх яасан гоё юм бэ” гэж хэлүүлэхийн тулд илүү хичээж, хөдөлмөрлөх шаардлагатай болсон.

-Таны анхны гол дүр “Цэнхэр нүдэн бүсгүй” гэсэн үү?

-“Цэнхэр нүдэн бүсгүй” балетад гоцолох болсноо мэдээд баярлаж бас догдолж билээ. Тоглолтын өмнө хоёр хөлийн хуруу цэврүү үсрээд эдээлчихсэн. Хөлөө боож, өвчин намдаах эм ууж байгаад тоглолтоо дуусгаснаа мартдаггүй. Тэр өвдөлтийг давж гарсан мэдрэмж гайхалтай.

-Магадгүй шантрах, уйлмаар үетэй олон тулгарч байв уу?

-Байлгүй яахав. Би их уйламхай шүү. Ер нь урлагийн хүн сэтгэл хөдлөл өндөр байдаг. Хурдан баярлана, хурдан уйлна. Харин гомдохдоо бол гайгүй ээ. Нэгэнт л энэ мэргэжил, энэ амьдралыг сонгосон бол бүх бэрхшээлийг давж, туулах тэвчээр их чухал.

-Та нэг удаа хөлөө гипсдүүлэхгүй гээд өвчин намдаагч эм уугаад явж байсан гэсэн. Энэ үнэн үү?

-Бүжигчин хүнд ийм бэрхшээл олон тохиолдоно. Тэр үед маргааш нь би тоглолттой байсан юм. Үзэгчдээ хүндэлсэн. Тэгэхээр тэвчихээс өөр арга байгаагүй. Гэхдээ энэ нь эрүүл мэнд хамаагүй гэсэн үг биш шүү. Бүжигчин хүн хамгийн түрүүнд эрүүл мэнддээ анхаарах учиртай. Тэр эмч миний эрүүл мэндийг бодоод гипсдэнэ гэсэн л дээ. Гэхдээ би хөдөлгөөнөө хориулах хамгийн дургүй. Тухайн үед миний хөл бороолчихсон байсан юм.

-Та Шанхайн олон улсын тэмцээнээс шагнал авсан анхны монгол бүжигчин болсон. Тухайн үед олон таниар бахархаж байлаа?

-Миний хувьд Шанхайн олон улсын тэмцээнд хоёр дахь удаагаа оролцож, хүрэл медаль хүртсэн. Энэ тамцээнд дэлхийн 16 орны 75 бүжигчин өрсөлдсөн. Манай улсаас надаас гадна гавьяат жүжигчин Д.Алтанхуяг, УДБЭТ-ын залуу бүжигчин н.Хишигжаргал нар оролцсон. Бид тэмцээн эхлэхээс 14 хоногийн өмнө очиж, бүжиглэх театр болон хамт бүжиглэх балетчинтайгаа танилцсан. Эргээд бодоход их сайхан дурсамж сэтгэлд үлджээ.

-Энэ тэмцээнээс гадна эх орондоо болсон олон улсын анхдугаар тэмцээнээс Гранпри шагнал авсан байх аа?

-Тэр болгон бусад улс балетын олон улсын тэмцээн зохион байгуулж чаддаггүй. Тухайн үед тэмцээнд оролцохоор ирсэн бүжигчид манай бүжигчдийг басамжлаад байгаа нь мэдрэгдсэн. Харин ч энэ бид тэмцээнийг зохион байгуулж, оролцсоноор олон улсад сонгодог урлагийн хөгжлөө харуулж чадсан гэж бодож байна. Олон улсын хэмжээний шүүгч нар ирсэн учир стандартын дагуу тэмцээнээ зохион байгуулсан.

–Та “Түрүүлнэ гэж тэмцээнд оролцдоггүй. Бэлдсэн зүйлээ тайзан дээр төгс гүйцэтгэхийг хичээдэг” гэж ярилцлага өгсөн байсан?

-Сэтгэл зүйн хувьд өөрийгөө илүү тайван, хүчирхэг байлгахыг хүсдэг. Ялангуяа тэмцээний үед өөрөөтэйгөө байнга ажиллах шаардлага тулгардаг. Олон өдөр хичээсэн бүхнээ тайзан дээр төгс гаргах учиртай. Тайзан дээр өөрийн ур чадвараа хамгийн сайнаараа үзүүлж байж ялалт байгуулна. Энэ зарчмынхаа дагуу хөдөлмөрлөсний хүчинд Монголдоо анх удаа алтан медаль авч ирсэн.

–Анх балетаар хичээллэх үед ээж тань эсэргүүцэхэд та “чадна” гэж амласан гэсэн. Тэр үед яагаад өөртөө тийм итгэлтэй байсан юм бэ?​​​​​​​

-Жаахан байсан учир өөртөө итгэлтэй байсан байх. Үнэхээр би балетчин болж чадах байх гэсэн мэдрэмж төрсөн юм болов уу. Сайн санадагүй юм. Сургуулилтын үед өдөр бүр янз бүрийн бэрхшээл тулгарч, шантрахад ээж минь “Чи өөрөө л дуртай болохоор орсон. Хэн ч чамайг хүчлээгүй. Хэрэв дургүй бол боль. Юу аз жаргалтай болгож байна түүнийгээ л хий” гэдэг байсан. Тиймээс би өөрийгөө жаргалтай болгодог балетын урлагийг сонгосон. Хэдийгээр есөн настай, жаахан охин байсан тухайн үед зөв сонголт хийсэн гэж боддог.

-Жүжигчин хүн “Ромео, Жульетта” жүжигт залуу нас, гоо сайхнаа мөнхлөхсөн гэж хүсдэг шиг танд бүтээхсэн гэж хүсдэг мөрөөдлийн дүр бий юу?

-Мэдээж манай театрт “Ромео, Жульетта” балетыг тавих юм бол бүжиглэхсэн гэсэн хүсэл бий. Үүнээс гадна би “Жизель” балетад дуртай. Учир нь тэр хатан, гүнж, хун болдоггүй. Бүжгэн жүжгийн турш хүн чигээрээ байдаг.

-Та нэг бүтээлд ажиллахдаа дүрээ хэрхэн судалдаг вэ?

-Хэсэг хугацаанд тухайн дүрээр амьдарч, улам мэдрэхийг хүсдэг. Дүрийнхээ зовлон жаргалыг эхлээд өөрөө мэдэрч байж, үзэгчдэд мэдрүүлнэ. Би дүрээ өнгөцхөн судалж, хиймэл дүр бүтээхийг хүсдэггүй.

-Гоцлол бүжигчин байхын хамгийн сайхан үе нь хэзээ байдаг вэ?

-Гоцлол бүжигчний хамгийн хэцүү үе нь гоцолж бүжиглэх. Харин хамгийн сайхан нь гоцолж дуусах үе. Балетын гоцлооч байна гэдэг хариулагатай ажил. Аливаад тэргүүлж, манлайлагч байх учиртай. Тиймээс нэг өдрийг ч алдаж, хариуцлагагүй өнгөрүүлэхгүйн тулд үргэлж хичээдэг. Манай бүжигчид балетын урлагаа хөгжүүлэхийн төлөө дор бүрнээ хичээдэг. Бусдын адил балетын урлагийг олон улсын тавцанд гаргах юмсан гэж боддог.

-Азид монгол балетчид мэдрэмж, ур чадвараараа дээгүүрт ордог. Үүний шалтгааныг та юу гэж боддог вэ?

-Суурийг нь тавьж буй багш нартай холбоотой гэж боддог. Багш нар хэр хандаж, яаж ажиллаж байгаагаас тухайн бүжигчний арга барил, ур чадвар хэрхэн өсөх нь шалтгаална. Мөн бүжигчдийн өөрсдийнх нь хичээл зүтгэл их чухал. Тэгэхээр аль аль нь 50, 50 хувь юм болов уу.

-Монголын балетын урлагийг зарим улсад мэддэггүй. Бид хэрхэн олон улсад уран бүтээл, бүжигчдээ сурталчилах ёстой вэ?

-Балет бол Европоос үүсэлтэй урлаг. Азид одооноос л эрчимтэй хөгжиж байна.  Монгол Улсын хувьд ч энэ урлаг олон зуун жилийн түүх байхгүй. Дэлхий нийтээр мэддэг болгохын тулд бид л хөдөлмөрлөх учиртай

Та “Бүү март” уран сайхны кинонд тоглосон. Тайзнаас бууж, дэлгэцийн урлагт хүч сориход ямар мэдрэмж төрж байв?

-“Бүү март” кино миний хувьд сайхан дурсамжтай бүтээл. Ээжтэйгээ хамт тоглосон учир их сайхан байсан. Кино үнэхээр хэцүү бүтдэгийг ойлгосон. Уран бүтээлч болгон өөрийн зовлон, жаргалтай байдгийн адил кино уран бүтээл гэдэг хүндэлмээр гайхалтай урлаг юм билээ. Бид зөвхөн үздэг болохоос яаж зураг авдгийг мэдэхгүй. Түүнтэй адил балетчинг өвдсөнийг нь хэн ч мэддэггүй, зүгээр л үздэг. Кино урлаг авууштай тал тухайн мөчид болохгүй бол маргааш нь дахиад зураг авч болдог. Харин балет тухайн мөчид тайзан дээр нэг л удаа бүжиглэнэ.

-Эцэг эхчүүд хүүхдээ балетаар хичээллүүлэх сонирхолтой болсон нь ажиглагддаг?

-Балетын урлагаас өөрөө л сайхныг нь мэдэрч чадвал гайхамшигтай. Эцэг эхчүүд хүүхдээ багаас нь энэ урлагаар хичээллүүлбэл гоо зүйн соёлоос эхлээд биеэ авч явах чадварыг сурдаг. Миний хувьд хэзээ ч бүжгэн жүжигчин болсондоо харамсаж байгаагүй. Өвдсөн ч энэ урлагтаа хайртай.

 Эх сурвалж: www.polit.mn

СУИС-ийн Радио, телевиз, медиа урлагийн сургуулийн багш, найруулагч Б.Хулантай ярилцлаа.

-АНУ-д кино найруулагч мэргэжил эзэмшсэн юм билээ. Аль сургуулийг нь төгссөн юм бэ?

-Лос-Анжелес хот дахь Холливудын урлагийн институтийг 2015 онд төгссөн. Тус хотод кино урлагийн чиглэлээр мэргэжилтэн бэлтгэдэг сургууль олон бий.

-Манайд эмэгтэй найруулагч олон биш. Яагаад энэ мэргэжлийг эзэмшихээр шийдсэн бэ?

-Залуу насандаа өөрийгөө төрөл бүрээр сорихыг хүсдэг. Би маш бүрэг охин байлаа. Тиймээс өөрийгөө сорьж, нээхийг хүсэж “Universe best songs” уралдаанд оролцсон.

Дуу ч бай, кино ч бай хүний дотоод сэтгэлийн илэрхийлэл. Тус уралдааны дараа уран бүтээл хийж эхлэхдээ зохиосон дуундаа тохирох клипийг өөрөө хийдэг болъё гэж бодох болсон.

Яг үнэнээ хэлэхэд, анхандаа юу руу орж байгаагаа мэдээгүй. Салбарынхаа онцлог, нарийн ширийнийг мэдэхгүй учраас тэр.

-Яагаад заавал АНУ-д сурахаар шийдэв?

-Дунд сургууль төгсөөд АНУ-ын Норт Дакотад хуульчаар сурахаар тэтгэлэг авч явсан. Тэнд найман сар сурах хугацаандаа хуульч болох нь миний үнэхээр хүсэж байгаа зүйл биш гэдгийг ойлгосон. АНУ-д очсоноосоо хойш кино их үздэг болсон.

Эхэндээ хүмүүсийн сонирхолтой гэсэн кинонуудыг үзэж, яваандаа найруулагчийг нь харж сонгодог боллоо. Улмаар алдартай, өвөрмөц онцлогтой найруулагчдын бүтээлийг шилж үздэг болсон.

Тэгж явсаар энэ чиглэлээр сурахаар шийдэж, Лос-Анжелес хот руу нүүсэн дээ.

-Танаас өөр энэ сургуулийг төгссөн монгол мэргэжилтэн байдаг уу?

-Намайг элсэхээс нэлээд хэдэн жилийн өмнө хувцас загвар зохион бүтээгчээр монгол охин төгссөн гэж сонссон. Найруулагчаар төгссөн хүн надаас өөр байхгүй.

-Алдартай ямар хүмүүсээр хичээл заалгаж байв. Оюутан байх хугацаандаа кинонд ажилласан уу?

-Манайх хувийн сургууль л даа. Тиймээс өндөр төлбөртэй. Эхний хоёр жилд “Би юу хийчих вэ” л гэж боддог байлаа. Хичээлдээ явна, цагийн ажил хийнэ. Машингүй болохоор камер, гэрлээ чирээд л алхдаг байв. “Эхэлсэн юм чинь эцсийг нь үзнэ” гээд л гүрийдэг байлаа.

Харин гурав дахь жилээс мэргэжилдээ дурласан даа. Гадаадад амжилтад хүрч, олонд танигдсан уран бүтээлчид залуу хүмүүсийг маш их дэмждэг. Гэтэл манайд эсрэгээрээ мэт санагддаг. Оюутан байхдаа 3000 ам.долларын төсөвтэйгөөр богино хэмжээний кино хийсэн. Маш мундаг, туршлагатай зураглаачтай хамтарч ажилласан.

Тэр киногоо хүмүүст үзүүлэхээс санаа зовоод байдаг юм. Киноны зураглал маш сайн боловч миний зохиол сул. Тийм болохоор би кино зохиолын талаар илүү судалж, бичихээр оролдож байгаа. Киноны зохиол маш сайн байх ёстой. Лос-Анжелест кино компани маш олон. Оюутан байхдаа “Christus god” пикчерст ажилладаг байлаа. Зохиолчдын илгээсэн кино зохиолыг уншиж, таван хуудсанд багтаан хураангуйлах ажил хийдэг байлаа.

Кино зохиолд дурлах болсон минь ч үүнтэй холбоотой байх. Яг үнэндээ Холливуд бидний төсөөлдөг шиг том биш. Тэнд ажилладаг кино компаниуд, уран бүтээлчид бүгд нэгнээ мэддэг. Би нэг ажилд, уран бүтээлд амжилттай ажиллавал дараагийнхад нь өмнө хамтран ажилласан хүн зуучлаад, холбоод явчихна. Харин муу байвал эсрэгээрээ. Тийм болохоор шилдгүүд нь шигшигдэж үлддэг.

-АНУ-ын сургалтын арга барил ямар онцлогтой вэ. Ямар онцлогийг нь манай системд нэвтрүүлмээр санагддаг бол?

-Онолоор “бөмбөгдөх”-өөс илүүтэй бие даан сурах боломж олгодог. Нөгөөтээгүүр, бүх хичээлийг гурван түвшнээр заадаг. Жишээ нь, гэрэлтүүлгийг анхан, дунд, гүнзгий шатанд заана.

Ингэж сургахад оюутан найруулахаас гадна зураг авах, кино зохиол бичих, продюсерлох зэрэг тал бүрийн мэдлэгтэй болж төгсдөг. Ийм цогц мэдлэг, туршлага олгохоор оюутны хөрвөх чадвар илүү сайн болно.

-СУИС-ийн Радио, телевиз, медиа урлагийн сургуульд багшлаад гурван жил болжээ. Сургуулиа төгсөөд удаагүй залуу хүн уран бүтээл хийхээс багшлахыг илүүд үзсэн нь ямар учиртай вэ?

-Сургуулиа төгсөөд ирсний дараа багшлах санал тавихад нь татгалзаагүй. СУИС-ийн зүгээс гадаадад, ялангуяа Барууны оронд мэргэжил эзэмшсэн залуу боловсон хүчнээр цус сэлбэх бодлого барьж буй. Багшлах арга зүй дутмаг ч өөрийн сурсан, мэдсэнээ бусадтай хуваалцах боломж учраас ажиллаж эхэлсэн дээ.

Хичээлийн хөтөлбөрийг нь хараад нэг зүйл анзаарсан нь оюутнуудад уншуулах монгол хэлээрх ном, гарын авлага байхгүй. Байгаа нь орос, англи хэлээр. Гэтэл хүүхдүүдийн хэлний мэдлэг тэдгээр номыг уншаад бүрэн ойлгох хэмжээнийх биш.

Ингээд гарын авлага болохуйц онолын ном байх хэрэгтэй гэж үзээд “Киног задлан уншихуй” номоо зориглон бичиж эхлээд байна.

-Өнгөрсөн жил та жүжигчин Б.Амарсайхан, С.Уран нарын продюсерлосон “The mongolian connection” киноны туслах найруулагчаар ажилласан. Найман улсын уран бүтээлчидтэй хамтран ажиллах ямар байв. Тэднээс юу сурав?

-Надад маш том боломж олгосон уран бүтээл. Яагаад гэхээр, залуу найруулагч бүрийн туулдаг хүндхэн үеийг би одоо туулж явна. Сайн уран бүтээл хийж, өөрийгөө бусад уран бүтээлч, үзэгчдэд нотлох ёстой. Тэгж чадвал урлагийн зам дурайна. Тэгэх хүртэл чадна гэдгээ нотлох, хөрөнгө санхүү босгох гээд амаргүй өдрүүдийг туулна.

“The Mongolian connection” киног АНУ-ын найруулагч Дрью Томас найруулж, ерөнхий зураглаачаар Жорж Белленжер ажилласан. Гол дүрүүдэд АНУ-ын жүжигчин Кайви Лайман, Казахстаны Санжар Мади, Жандос Айбассов нар тоглосон. Тэдгээр мундаг уран бүтээлчтэй ажилласан нь залуу хүний хувьд том боломж.

Б.Амарсайхан ах АНУ юм уу, Баруунд киноны чиглэлээр төгссөн, хэлний мэдлэгтэй хүн туслах найруулагчаар ажиллуулахаар хайж байсан юм билээ. Яг тэр үед нь санамсаргүй тохиолдлоор бид таарсан. Үүнийг аз гэх байх.

Нөгөөтээгүүр продюсер С.Уран эгч залуу эмэгтэй найруулагчийг дэмжихийг хүссэн байх. Тэдний итгэлийг алдахгүйн тулд маш их хичээсэн.

-Таныхаар кино урлаг уу, бизнес үү?

-1930-1960 он бол Холливудын сонгодог киноны үе. Тухайн үед Холливудад таван кино студи байж л дээ. Эдгээр студи нь хөрөнгө төвлөрүүлж, кино бүтээдэг. Харин эдгээр студиэс гадуур, маш бага зардлаар бүтээсэн киног индепендент бүтээл гэдэг байв.

Энэ үед Европт ньюреализм, нью вейв гэхчлэн төрлөөр, маш бага төсвөөр тухайн нийгмийг тольдсон кинонууд хийж эхэлсэн. Энэ үеэс артхаус төрлийн кино хөгжиж эхэлсэн түүхтэй. Холливудын түүхэнд маш бага зардлаар, арилжааны кино хийж өндөр ашиг олсон найруулагч олон бий. Тэгэхээр төсөв, мөнгөөр хэмжих боломжгүй мэт.

Би бол аль аль нь гэж хэлнэ. Үзэгчдээ мэдэрч чадахгүй зөвхөн урлаг талаас нь харж кино бүтээх нь бас өрөөсгөл. Нэгэнт л уран бүтээлч гэгдэж байгаа бол хүмүүст хүрэх бүтээл хийх хэрэгтэй шүү дээ.

-Яг одоо кино эхлүүлэхээр ажиллаж байгаа гэсэн. Ямар төрлийн уран бүтээл вэ?

-СУИС-иас санхүүжүүлж буй бүтээл. Киноны зохиолыг дөрвөн хүн бичиж байна. Би ерөнхий найруулагчаар ажиллана. Маш их эмээж байна. Энэ киногоо сайн хийж чадвал миний дараа дараагийн хаалга нээгдэнэ шүү дээ. Киногоо олон үзэгчид хүргэхийг хүсэж байгаа ч ашгийн төлөө бус.

Болж өгвөл олон улсын кино наадмуудад сойх төлөвлөгөөтэй. Дэлхийн томоохон урлагийн сургуулиуд нэр хүндээ өсгөхийн тулд багш, оюутнуудаа дэмжиж, бүтээлийг нь олон улсын наадмуудад өрсөлдүүлэх боломж олгодог. СУИС ч энэ жишгийг сургалтын бодлогодоо тусгаж буйд баярлаж байна.

-Та богино хэмжээний кино хийсэн. Одоо баримтат кино бүтээж, удахгүй уран сайхны кино хийхээр зохиолыг нь бичиж байгаа гэсэн. Олонх найруулагч киноны аль нэг төрлөөр дагнан бүтээдэг. Танд тийм бодол бий юү?

-Аль нэг төрөл гэхээс илүүтэй өөрийн хэв маягийг олохоор хичээж явна. Тухайлбал, алдарт найруулагч Вес Андерсон гэхэд зураглал, хэмнэлээрээ эрс ялгардаг. Андрей Тарковскийн киног үзэхэд түүнийх гэдэг нь андашгүй.

-Тэгвэл та бүтээлдээ ямар онцлогоо шингээхийг хүсэж байна вэ?

-Дуу ч бай, кино ч бай хүний дотоод сэтгэлийн илэрхийлэл гэж түрүүн хэлсэн. Жан Люк Годард, Стэнли Кубрик нарын алдартай найруулагч зохиолоо өөрсдөө бичиж, найруулдаг. Яг л миний хүсдэг онцлог, шинж чанарууд тэдний бүтээлүүдээс харагддаг юм. Auteur director гэж нэрлэдэг шүү дээ. Би тийм л баймаар байна. Төрлийн хувьд хүүрнэлт кино надад илүү таалагддаг.

-Олон улсын кино наадамд оролцох бодолтой гэлээ. Сүүлийн жилүүдэд манай уран бүтээлчид олон ч кино наадамд оролцож байна. Ер нь гадаадынхан манай кино урлагийн талаар сонирхдог болов уу?

-Нэгэнт улсаас бодлогоор дэмждэггүй, санхүүжилт олгодоггүй, хувь уран бүтээлчид нь Холливуд шиг мөнгөөр “зодож” кино хийж чадахгүйгээс хойш олон улсын кино наадмуудад оролцож, бүтээлээ үзүүлэн, Монголынхоо кино урлагийг таниулах нь илүү зөв гэж санагддаг.

Дотооддоо ч олон улсын кино наадам зохион байгуулж, гадаадын уран бүтээлчдийг оролцуулах хэрэгтэй. Гол нь манайхан киноны зохиол дээрээ алддаг мэт санагддаг. Хэтэрхий монгол ахуй, үндэсний онцлогоо харуулна гэж туйлширдаг, эсвэл гадаадын олон улсын наадамд оролцуулах учраас тэр үү, гадаад хүн тоглуулдаг.

Гадаад үзэгчид яаж ч хичээж үзээд монгол ахуй, хэт монгол сэтгэлгээг ойлгохгүй. Бас бүтээлийнхээ хийцэд анхаардаггүй. Ялангуяа киноны дуугаралт, зураглал тааруу санагддаг. Олон улсын стандарт хангасан монгол кино ховор.

Гэтэл Ираны найруулагч Аббас Киаростамигийн кинонуудыг хар л даа. Маш бага зардлаар бүтээсэн хэрнээ зохиол, найруулга, бүтэц нь гойд сонирхолтой шүү дээ. Гэхдээ манай кино урлаг эрчимтэй хөгжиж байгаа. 10 жилийн дараа гэхэд олон улсын кино наадмуудад өрсөлдөхүйц бүтээлүүд гарна.

-АНУ руу буцах бодол байгаа юу?

-Бодол бий. Холливудад “Чи баян биш л бол аливааг багаас нь эхэлж, дор хаяж 10 жил тууштай зүтгэж байж хүссэн ирээдүйнхээ захаас зуурна” гэж ярьдаг. Очоод зуурахыг хичээнэ дээ.

Манай багш цахилгаан шатанд Николос Кейжтэй тааралдаж л дээ. Уг нь түүнд тохирох киноны санаа багшид байсан аж. Гэтэл багш киноны логлайн буюу 3-4 өгүүлбэрт багтаасан танилцуулгаа боловсруулж чадаагүй учраас юу ч хэлж чадалгүй өнгөрсөн гэсэн.

Тиймээс бидэнд “Чи Холливудад ажиллая л гэвэл байнгын бэлтгэлтэй яв” гэдэг байлаа. Гэхдээ эхлээд энд эхлүүлсэн ажлуудаа дуусгана аа.

-Хамгийн том мөрөөдөл, зорилго тань юу вэ?

-Дууныхаа үг, ая, хөгжмийн найруулгыг ч би өөрөө хийдэг. Үүн шиг киноныхоо зохиолыг ч өөрөө бичиж, найруулдаг болмоор байна. Аббас Киаростами шиг өөрийн гэсэн өнгө аястай, бүтээлч хүн болохын тулд үлгэрлэдэг.

Бүтээлээрээ улсынхаа нэрийг дэлхийн түвшинд гаргахыг хүсэж байна. “Оскар”-ын шагнал атгах нь найруулагч бүрийн л мөрөөдөл байх. Би ч мөрөөддөг.

Эх сурвалж:unuudur.mn

Хошин урлагийн нэгэн төрөл болох “Стэнд ап” буюу тайзны ярианы урлаг манайд анх таван жилийн өмнө үзэгчдэд хүрч эхэлсэн. Хэдий энэ урлаг манайд төдийлөн хөгжөөгүй ч үзэгчдийг байлдан дагуулсаар байгаа. Тэгвэл саяхан энэ урлагийг үзэгчдэд хүргэдэг “Ub comedy” клуб хоёр хуваагдсанаа албан ёсоор мэдэгдсэн. “Ub comedy” клубээс өрх тусгаарлан гарсан “Comedy lab” клубийг үүсгэн байгуулагчдын нэг Б.Гантулгатай ярилцлаа.

-Стэнд ап гэх энэ урлаг анх хаанаас үүссэн юм бэ?

-Анх энэ урлаг 1800-гаад оны үеэс эхлэн Англи, Францын орнуудад дуурь, жүжгийн үзэгдэл, завсарлага дундуур үзэгчдийг уйдаахгүйн тулд тухайн театрын хэн нэгэн гарч ирж элдэв хөгжилтэй онигоо, элэглэл зэрэг зүйлсийн тухай ярьдаг байснаас стэнд ап-ыг үүссэн гэж үздэг. Тэр нь зөвхөн элэглэл ярих төдий байхаа больж нийгэм рүү хандсан, амьдралд байдаг зүйлсийг өөр өнцгөөс нь харж ярьдаг болж өргөжсөн байгаа юм. Английн театруудаас үүсээд Америк руу салбарласан байдаг. Одоо Америк, Европ, Азийн орнуудад эрчимтэй хөгжиж байна. Америкт энэ урлаг нэлээн өндөр түвшинд хөгжсөн гэж хэлж болно. Одоо Ази руу голлон орж ирж байна. Манайд анх Батбилэг маань 2014 онд ганцаараа Стэнд ап урлагийг эхэлж байсан. Ганцаараа “Open mic” төрлөөр эхлүүлсэн. Энэ төрөл нь яг цэвэр стэнд ап биш. “Нээлттэй микрофон”-ы үдэш буюу үзэгчдээс ярих сонирхолтой хүн байвал тайз нээлттэй байсан. Тухайн үед Батбилэгийн хийж байсан арга хэмжээнүүдийг үздэг байсан зарим залуус хамтарч энэ бүхнийг хөгжүүлцгээе, хамтаръя гэсэн санал тавьж өргөжих эхлэл тавигдсан.

-Таны хувьд ямар мэргэжилтэй вэ. Стэнд ап чиглэлээр гадаадад сургууль байдаг юм уу?

- Би 2008 онд Хэл шинжлэл, орчуулагчийн анги төгссөн. Харин дараа нь 2016 онд Барилгын инженер мэргэжил эзэмшсэн. Яг энэ чиглэлийн сургуульд сураагүй. Сургууль бол байдаг. Амраа бид сүүлд Америкт явж байхад Лос Анжелес хотод энэ чиглэлээр хүмүүс бэлддэг сургуульд очиж үзсэн. Тэр нь цэвэр стэнд ап гэхээсээ илүү хэрхэн илтгэх, хэрхэн индэр дээрээс ярьж сурах, яаж хөгжилтэй байлгах зэргийг гол болгон хичээллэдэг сургууль байдаг юм билээ.

-Комэди, хошин урлагийн ялгаа нь юу гэж хардаг вэ?

-Яг онол талаас нь гэхээс илүү өөрийн өнцгөөс харахад хошин урлаг бол нийгэмд болж байгаа зүйлийг хүмүүст элэглэх, жүжигчлэх, дүрүүдийг нь бүтээх маягаар үзүүлж байгаа юм. Харин стэнд ап төрөл бол нэг хүн тухайн нийгэмд байгаа зүйлийг үзэгчдэд хөгжилтэй байдлаар хүргэх, тэднийг инээлгэхэд гол санаа нь оршиж байдаг гэж боддог.

-Та хэд санаануудаа хэрхэн олдог вэ. Ихэнх урлагийн төрлүүд нийгэм рүү чиглэсэн санааг хөндсөн байдаг шүү дээ.

-Ерөөсөө санаа бол хаа сайгүй л байдаг. Гудамж талбай, ажил, найз нөхөдтэйгөө уулзаж байхад гэх мэт. Янз бүр. Хаанаас ч сэдлээ олж харах үе бий. Бүх л төрлийн сэдвүүдийг олж харж явдаг. Боломжийн санаагаа ч тэмдэглэж авна.

-Тайзан дээр яригдаж байгаа зүйлс ихэнх нь бодит байх юм уу?

-Энэ урлаг манайд таван жил болж байна. Энэ хугацаанд бид гадны комэдигээс сургалтууд ч авлаа. Нийгэмд байгаа хэд хэдэн дүрүүд байна л даа. Хэтэрхий гэнэн цайлган юу ч бодолгүй ярьдаг хүний дүр эсвэл тэнэг, маш ухаантай логик гаргалгаатай ярьдаг хүмүүс зэрэг хэд хэдэн дүрийн өмнөөс ярьдаг. Зарим хүмүүс өөрт нь тохиолдсон зүйлсээ ярина. Зарим нь бүр гэр бүлийн түүхүүдээ ч ярьдаг. Сүүлийн үед шинэ техник технологи орж ирснээр хүмүүс яаж өөрчлөгдөж, нийгэмшин амьдарч байгаа энэ үе бидэнд хэрхэн нөлөөлж байгааг харуулахыг зорьж байна.

-Тайзан дээр алдаа гарах зүйл байх юм уу?

-Стэнд ап комиди бэлдсэн зүйлээ шууд цээжлээд ярьж болно. Шууд тайзнаас зохиогоод ч ярьж болдог. Алдах зүйл байлгүй яахав. Үгээ мартах, буруу ярих, түгдрэх, гацах зэрэг асуудлууд байна.

-Манайхны энэ урлагийн талаар хүлээж авах байдал ямархуу байдаг вэ. Залууст хэр зөв үлгэр дуурайл болж байдаг юм бол?

-Таван жилийн өмнөх байдлаас одоо хүмүүсийн хүлээж авах байдал өөр болсон л доо. Тэр үеийг бодоход хүмүүс зорьж ирж үздэг болсон байна. Мөн юуны талаар ярьж, юуг өгүүлэх гээд байгааг ойлгож үздэг болчихжээ. Бага ч болов хүний ухамсарт эерэг хандлага суулгаж байвал болох нь тэр. Бид өөрсдийн чадах хэмжээндээ залууст үлгэр дуурайл болох гэж хичээж байгаа. Бидний хийгээд байгаа зүйл ямарваа нэгэн зүйл болохгүй байна шүү гэдгийг л сануулж, харуулж байдаг. Басхүү хүмүүсийг хөгжилтэй байлгахад бүхнээ зориулж байгаа юм л даа. Мэдээж шүүмжлэлтэй ханддаг хүмүүс бий. Ямарваа нэгэн зүйл хөгжихийнхөө хэрээр нийгэмд сайн муу хэлэгдэж л байдаг шүү дээ.

-“UB comedy” клубээс өрх тусгаарлаж “Come­dy lab” клубийг үүсгэн байгуулаад удаагүй байна. Яагаад өрх тусгаарлах болов?

-“Ub comedy” клуб маань нэг эзэнтэй байсан. Таван жилийн турш хамтдаа тоглолтуудаа хийж, бүх зүйлд хамтдаа байсан. Нэг хүний удирдлагатай учраас бусдын санал ордоггүй хувийн компанийн шинжтэй болж эхэлсэн л дээ. Ингээд Амраа, Төөгөө, Хану, Ганга, Амаржин, Мөнхжин, бид долоо өрх тусгаарлаж “Com­edy Lab” клубээ нээчихсэн байна.

-Та хэд Reborn гэх нэртэй нүцгэн зургаа сошиалд тавьсан. Энэ талаар хүмүүс маш их шуугьж байна л даа?

-Цэвэр маркетингийн ажил байсан. Клубээсээ тусдаа гарч reborn буюу дахин төрсөн гэдэг утгаар бодож зургаа даруулсан. Гол санаа нь 1990-ээд оны Америкийн “Next top model” тэмцээнд оролцогч эмэгтэйчүүдийн ийм зураг байдаг. Түүний араас Америкийн хэдэн залуучууд үүнтэй адил зургаа авахуулсан байдаг. Ерөөсөө л энэ санаа. Хүмүүс янз янзаар хүлээж авч байна. Миний харж байгаагаар хүмүүс ямар мэдээллийг яаж хүлээж авахаа сайн мэдэхгүй байх шиг санагдсан. Мэдлэгийн жин гэж байдаг бол жин дээр тавьж энэ мэдээлэл иймэрхүү жинтэй байна гээд шүүлтүүрээрээ оруулж чадахгүй байна. Хэрэгтэй зүйлээ сошиалаас авч чадахгүй байна. Монгол эр хүний хийморь сүлдийг унагаалаа, үлгэр дуурайл алга гэх мэт их шүүмжлэл ирж байгаа. Нэг зурагнаас болж Монгол эр хүний сүр сүлд унадаг, буруу үлгэр дуурайл болчихдог зүйл байхгүй шүү дээ. Аливаа муу зүйлийг цааш нь муу байна гээд түгээж байна гэдэг чинь муу болгож байна л гэсэн үг. Муу гэж бодож байгаа бол өөртөө л үлдээчих л дээ. Бид хэд ярилцаж байгаад инээдтэй байх болов уу гэдэг үүднээс зургаа даруулсан. Зөв зүйл дээр бид ерөөсөө дугардаггүй хэрнээ ганц зураг хараад энэ хэдийг буудъя гэж байх жишээтэй. Нийгмийн сэтгэхүй, хүмүүсийн мэдлэг нимгэн байгаагийн л илрэл гэж бодож байна. Хүний мэдлэг зузаан байх тусмаа аливаа зүйлийг өөрийн зөв өнцгөөс харна. Хүмүүсийн сэтгэхүй их сонин байна л даа. Манайхан хамгийн түрүүнд шүүмжлэх, алдааг нь олж харах гэж хичээдэг. Гар утас, сошиал ертөнцийг амьдралаа гээд ойлгочихсон. Сошиал бол зөвхөн мэдээлэл авах хэрэгсэл. Сошиалыг маш буруу ашигладаг. Хар мэдээг масст, нийгэмд цацдаг. Хүн аливаа мэдээлэлд дүгнэлт хийж, ойлгож гаргах ухаантай байх хэрэгтэй.

-Танай клуб инээдмийн баярт зориулж тоглолт хийх гэж байгаа, шинэлэг зүйл юу байна?

-Монголд хамгийн залуу хошин урлагийн продакшн болох “Comedy lab” клуб маань инээдмийн баярт зориулж энэ сарын 30,31-нд “Big show” хийхээр ажиллаж байна. Бид зөвхөн стэнд ап биш, арай өөр тайзны, театрын жүжиглэлтэй холбосон маягаар тоглолт үзүүлэхээр зорьж байна. Манай энгийн тоглолт буюу долоо хоногийн лхагва, пүрэв, баасан, бямба гаригийн тоглолт гэж байдаг. Лхагва, пүрэв гаригийн тоглолт 11000 төгрөг, баасан, бямба гаригийн тоглолт 22000 төгрөгийн үнэтэй. Инээдмийн баярт зориулсан 31-ний өдрийн тоглолтын билет маань ширээгээрээ зарагдаж байгаа. 120, 160, 200 мянган төгрөгийн үнэтэй. Ширээндээ дөрвөн хүн суухаар, уух зүйл багтсан байгаа.

-Танай клубынхан өөр ямар чиглэлээр ажилладаг вэ?

-Бүгд өөр өөр салбарт ажилладаг. Багш, маркетинг, хувийн бизнес эрхлэх зэргээр ажиллаж байна. Манай Ганга lend.mn маркетингийн менежер хийдэг. Төгөлдөр маань Чингис хаан банкинд валютын дилерээр ажиллаж байсан. Одоо контент реклам бэлтгэдэг компанитай. Хану Японы хүнсний бүтээгдэхүүн оруулж ирдэг компанитай. Амаржин “Universal” англи хэлний төвтэй. Өөрөө багшилдаг. Мөнхжин Тээвэр зуучлалтын компанид мэргэжилтэн хийдэг. Амраа Австрийн ардчиллын үзлийг сургадаг төрийн бус байгууллагын тэргүүнээр ажилладаг. Энэ чиглэлээрээ хэд хэдэн ном гаргасан. Би инженерийн компанид төслийн менежерээр ажилладаг.

-Гадаад хэл дээр комэдигоо явуулах уу?

-Энэ чиглэлээр явуулаад эхэлсэн. “Ub comedy” клубт “English comedy night” зохион байгуулж байсан. Монголд маш олон гадаадын багш, оюутнууд, сайн дурын ажилчид байдаг. Энэ хүмүүс мэдээж өөрсдийн эх хэл дээрээ хөгжөөнтэй зүйл сонсож нэг үдшийг инээж өнгөрүүлэхийг хүснэ шүү дээ.

-Стэнд ап чиглэлийг сонирхож байгаа залуус олон байгаа байх?

-Бидэнд маш их хандаж байгаа. Яг одоогоор бид тусдаа клубээ байгуулаад өөрсдийн гэсэн тайзгүй байна.

Яваандаа өөрсдийн тайзтай болоод ирэхээр шинэ залуучуудыг бэлдэх бодол бий. Зөвхөн хүмүүсийг дооглох биш, ухаалаг байдлаар хүргэе гэж бодож байгаа. Хийж байгаа зүйлээрээ хүмүүст нөлөөлье гэж зорьж байна. Одоо үеийн залуучууд 10 жилийн өмнөх залуучуудтай харьцуулахад тэс өөр болчихсон. Хаана хүрэхээ мэдчихсэн. Дэлхийд гарах залуучууд олон байна. Бид хүн инээлгэх талыг зөв олж харж, зөв илэрхийлэхийг зорьж байна.

Өнөө үед хүн бүр л гаднаасаа ч тэр дотроосооч  гэрэлтэхийг хүсэх болсон. Үүнийгээ дагаад манайд сүүлийн жилүүдэд йога гэдэг зүйл маш хүчтэй орж байгаа. Хүн бүр йога гэж ярих боловч чухамдаа йога гэж яг юу болох, түүний давуу талуудын талаар хүмүүс төдийлөн ойлголт байдаггүй.

Тэгвэл нэг сонирхолтой сургалт манайд хэдийн нээгдэн үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлжээ. Та өмнө нь йога, ярих урлагийн сургалтуудыг нэг дор хамт нэг хөтөлбөртэйгөөр зааж байна гэж дуулсан уу. Энэ мэдээж маш сонин санагдаж байгаа байх. Тэгвэл таньд дэлгэрэнгүй мэдээллийг хүргэе.

“Туяа төв- Туяа йога” НҮТББ, “Чинсан” хөгжлийн академитай хамтран “Дотроосоо гаднаасаа инээмсэглэцгээе” уриан доор хамтарсан VIP сургалт зохион байгуулж эхлээд байна. Тодруулбал, та өөрийн ярих ур чадвар болон дотоод хүчийг нэмэгдүүлэхийг хүсч байвал энэхүү сургалтад хамрагдахад л хангаллтай.

Уг хосолсон сургалтад явснаар:

-          Өөрийгөө шинээр нээх

-          Амьдралын хэмнэлээ идэвхижүүлэх

-          Эрүүл мэнддээ бодит хөрөнгө оруулах

-          Ярих чадвараа хөгжүүлэх аргад суралцах

-          Сэтгэлзүй, сэтгэлгээгээ задлах боломжууд нээгдэх юм байна.

Энэхүү сургалт өөр хаана ч байхгүй бөгөөд Монголд анхдагч гэдэг утгаараа бусад ижил төстэй сургалтуудаас давуу талтай.

Амралтын өдрийн VIP сургалтын давуу тал нь сургалтад хамрагдаж байгаа хүмүүстэй нэг бүрчлэн тулж ажиллахаас гадна Веган зоог /ногоон хоол/ барьж, ногоон хоолны талаарх таны мэдлэгийг тэлж, хэрхэн эрүүл зөв хооллох талаар зөвлөгөө өгнө.

Хосолсон сургалт нь дараах гурван хэсгээс бүрдэнэ.

1. Йога бясалгал
2. Ярих ур чадвар хөгжүүлэх
3. Стресс менежмент

VIP хөтөлбөр нь  амралтын хоёр өдөр хичээллэдэг. Нэг орохдоо найман хүнтэй таван цагаар хичээллэнэ. Энэхүү таван цагт та эхлээд мэргэжлийн йогын багштай йогаар хичээллэж гүн бясалгал хийсний дараа амталгаат ногоон хоолны талаар мэдлэгээ дээшлүүлээд, үргэлжлүүлэн зөв ярих урлагийн сургалтандаа суух юм.

Сургалтын төлбөрийн хувьд маш уян хатан, боломжийн үнэтэй гэдгийг дуулгахад таатай байна. Та ердөө 150.000 төгрөг төлөөд бүтэн хоёр өдрийг өөрийн дотоод болон гадаад гоо сайхандаа зарцуулаад зогсохгүй хэрхэн зөв ярих, өөрийгөө хэрхэн илэрхийлэх вэ гэсэн мэдлэгийг авах болно.

Уг VIP сургалтад нэг удаа хамрагдснаар “Туяа төв-Туяа иог” НҮТББ болон “Чинсан” хөгжлийн академид дахин суралцахад хөнгөлөлттэй үнээр суралцах боломж нээгдэнэ. Мөн энэ сургалтад хамрагдсан хичээллэгчдэд цаашид үргэлжлүүлэн суралцахад нь 10 хувийн урамшуулал олгож байна.

Насанд хүрэгчдийн анги: Бямба, ням гарагт 10:00-15:00 цагт

Хүүхдийн анги: Мягмар, пүрэв гарагт 16:30-18:30 цагт /нэг сар/

Йога бясалгалаар дамжуулан хүний дотоод хүчийг нэмэгдүүлж, ярих ур чадварыг хөгжүүлэх  шинэлэг, үр дүнтэй сургалтыг хэрэгжүүлж яваа хоёр эмэгтэйтэй ярилцлаа. Энэ бол “Туяа төв-Туяа йогй”- ын үүсгэн байгуулагч Г.Гантуяа, “Чинсан хөгжлийн академи”-ийн үүсгэн байгуулагч  П.Одгэрэл нар юм.

Г.Гантуяа: Бусдыг хайрлаж, бусдаар хайрлуулж байж сэтгэл мэдрэмж дотроосоо гэрэлтдэг

-Уншигчид ямар учиртай, юун тухай ярих гэж байна вэ гэж бодохоос нь урьтаж та хоёр хэрхэн танилцаж, энэ сургалтаа эхлүүлэх болсон тухай сонирхож болох уу?

П.Одгэрэл:Веган хоол бид хоёрыг холбосон. Нөгөө талдаа хүмүүс хоорондоо харилцахад “энерги” гэж зүйл нөлөөлдөг. Анх Гантуяа багш “Туяа йога”-ын төвийнхөө 7 жилийн ойн баярыг хөтлөх санал тавьж, утсаар холбогдож байлаа. Дараа нь би йогоор хичээллэж эхэлсэн. Аливаа зүйлийг хүлээж авах хандлага ижил тул Г.Гантуяа багштай ойлголцоход амар байдаг. Хоёулаа сургалтын чиглэлийн үйл ажиллагаа явуулдаг тул нийгэмд үгүйлэгдэж байгаа тэр орон зайг нөхсөн, бусдад илүү хэрэгтэй, үр дүнтэй сургалтын хөтөлбөр боловсруулж, шинэ төслөө эхлүүлээд явж байна.

- Йога гэхээр хүмүүс мэддэг юм шиг хэрнээ  тодорхой мэдээлэл байдаггүй. Тэдгээр хүмүүст зориулж  йога гэж чухам юу болохыг тайлбарлаж өгвөл?

Г.Гантуяа: Йога бол бие, сэтгэл, ухамсар гурвын төгс нэгдэл. Хүн бүхний мэдвэл зохих эрүүл амьдралын ухааныг 5000 жилийн түүхтэй нь хүмүүст танилцуулж, өгч байгаа эрүүл аж, төрөхүйн хамгийн чухал ухаан юм. Энгийн үгээр тайлбарлавал, хүн өөрийгөө мэдрэхийг йога гэж ойлгож болно. Өөрийгөө болон өөр бусдыг мэдэрч, байгаа чигээр нь хүлээн авч төгс зохицон нэгдэх урлагийг йога заадаг. Өөрийгөө хайрлах, бусдыг хайрлахын тухай зааж байна гэж ч ойлгож болно. Учир нь хүн сүнсэн, махан, хийн гээд гурван биетэй гэж үздэг. Энэ гурван биеэс дотоод хүний хөгжил явагддаг. Хүний биед энергийн 7 хүрд байдаг. Эдгээр хүрднүүд нь дор бүрнээ хариуцсан үүрэгтэй. Жишээлбэл, хоолойн хүрд гэхэд өөртөө итгэлтэй байдал, зүрхэн хүрд гэхэд хайрыг өгч авдаг гээд хүний амьдралын бие махбодийн хэрэгцээ энэхүү 7 хүрдэн дээр захирагддаг. Эдгээр хүрднүүдийг хэвийн, тэгш хэмээр, зөв зохистой байлгахын тулд эрүүл амьсгалах шаардлагатай. Эрүүл амьсгалж байгаа хүн энергийн цохилт, бие махбодийн өвчлөлд шууд өртдөггүй.

Сэтгэл өвдлөө гэхээр хүмүүс зүрхэн тус газраа дардаг шүү дээ. “Сэтгэл нэг л сонин болчихлоо” гэх зэргээр ярьдаг. Бусдыг хайрлаж, бусдаар хайрлуулж байж сэтгэл мэдрэмж дотроосоо гэрэлтдэг. Бидний гадаад хэлбэрт харагдаж байгаа махан биений тухайд эрүүл байх ёстой. Махан бие эрүүл байснаараа сүнсний үндсэн хэрэгцээ болох бусдад сайн сайхан зүйлсийг зориулах хүчтэй энергийг авч байх хэрэгтэй. Сүнсэн биеэ тэтгэхийн тулд дасгал хөдөлгөөн, бясалгал хийх хэрэгтэй.

Гадна төрх нь үнэхээр сайхан гоо үзэсгэлэнтэй эмэгтэй байлаа гээд хүмүүс түүнийг “ямар сайхан гоо үзэсгэлэнтэй эмэгтэй вэ” гэж харж болно. Гэвч тэр үзэсгэлэнт төрхөөс тань гадна таны сүнсэн биеийн илэрхийлэл болох үг, эрчим хүч болж таныг илэрхийлж гадагшилна. Тиймээс таныг илэрхийлэх гадаад үзэмж, дотоод илэрхийлэл хоёр тухайн хүнийг хэн болохыг тодорхойлно. Тиймээс гадаад, дотоод гоо үзэсгэлэнг зэрэг хөгжүүлэх үйл явц нь йог юм. Йогын ухаанаар өөрийгөө хөгжүүлэх тусам бусдад нөлөөлөх ур чадвар нэмэгддэг.

-Йогоор хичээллэж байгаа хүмүүсийн яриаг сонсоход “бие организм талаасаа хөдөлгөөний уян хатан байдал сайжирдаг юм байна. Турах нэг арга эсвэл жаахан тайвширдаг юм байна” гэцгээдэг. Йогыг хөдөлгөөний дасгал мэтээр ойлгон йогын танхим руу орох нь элбэг байх шиг. - Ер нь йогыг хэрхэн, яаж ойлгож тэрхүү танхим руу орох ёстой вэ?

Гантуяа:Йога цэвэр дасгал хөдөлгөөн үү гэвэл үгүй. Цэвэр бясалгал уу гэвэл бас үгүй. Дасгал хөдөлгөөн, эрүүлжүүлэх амьсгал, бясалгал гурав нэгдэж йогийг бүрдүүлнэ. Хөдөлгөөн нь йогын хувьд махан биений булчинд үйлчилж байгаа нэг хэлбэр юм. Зөвхөн булчинд үйлчлэх үү гэвэл бас өрөөсгөл хөдөлгөөн дотроо бас л задарна. Таны цусны эргэлт, тунгалагийн эргэлт, хийн эргэлт, булчингийн эргэлт буюу булчин хоорондын хөдөлгөгч хүч болох коллегин, эластин гэх зүйлсийг биеэс ялгаруулснаар эрүүлжих, залуужих гармоноор биеийг тэтгэж өгдөг. Ингэснээр сэтгэл санаа, дотоод эрч хүч, энергийн хувьд тэтгэгдэж тайвширдаг. Хоёрдугаарт, Йогын чухал хэсэг нь амьсгал. Хүн амьсгал хураагаад үхдэг. Учир нь хүн амьсгалаас амьсгалын хооронд амьдарч байдаг. Та амьсгалыг авлаа буцаагаад таны хэрэглэсэн амьсгал таны биеэс гардаг. Авсан тэрхүү амьсгалаасаа 4 дахин илүүгээр амьсгалыг эргээд шахаж гаргаж байх юм бол бүрэн амьсгалж байна гэсэн үг. Амьсгал бүрэн гүйцэт явагдаад эхэлмэгц хийн эргэлт буюу энергийн 7 хүрд бүрэн тэжээн тэтгэгдэж өгдөг. Мөн бүрэн амьсгалснаар таны сэтгэлд бугшаад буй зүйлс ч амьсгалаар бүрэн илаарших боломжтой. Хүчилтөрөгчийн хэрэгцээ хангагдсанаар тархины үйл ажиллагаа бүрэн гүйцэт явагдаж, биеэс хорыг гадагшуулж бие махбодийг сэргээнэ. Яагаад йогын дасгалууд дахь байрлалуудыг төвлөрөлтэйгээр хийдэг вэ гэвэл та аль хэсэгтээ ачаалал өгч байна, хаана булчин сунаж, хаана нь амарч байна вэ, биед ямар процесс явагдаж байна вэ гэх зэргээр анхаарал төвлөрөл нь таны бие махбодь дээр явагдана гэсэн үг. Йога хийж байхад бодол өөр тийш явах боломжгүй болдог. Дасгал хөдөлгөөнд төвлөрөөд 100 хувь биеэ ачааллаад ирэнгүүт тархи оюун бүрэн гүйцэт амардаг. Магадгүй та өөр зүйлийг хийж байхдаа олон түмэн бодолд автдаг байхыг үгүйсгэхгүй. Йогын дасгал хийж байхдаа та бодлоос бүрэн ангижирч байна гэсэн үг. Йогын дасгалын явцад ялгарч буй дотоод шүүрлийн шингэнүүд эргээд хүний биед шингэх процесс явагдана. Энэ нь йогын дараах “шавасана” буюу манас байдалд орсноор аз жаргалын гармон тархинаас ялгарч бүх л дотоод шүүрлийн булчирхайнуудыг тэжээж өгөх бөгөөд энэ нь таны дотоод эрхтнүүдийг эрүүлжих шалтгаан болдог. Энэ бол бие махбодь нөхөн сэргээгдэх үйл явц юм.

П.Одгэрэл: Дотоод хүчээ нэмэгдүүлсэн тохиолдолд гадаад хүч буюу ярих чадвараа хөгжүүлэх илүү хялбар болно

- Уншигчид йогын талаарх мэдээллийг товчхондоо авлаа гэж бодож байна. Ингэхэд хөтлөгчийн сургалтад яагаад йогыг ашиглах болсон юм бэ?

П.Одгэрэл:  Мэдээллийн энэ их хурдтай, өсөлттөй үед хүн аливаа зүйлийг өнгөцхөн хүлээж авдаг болжээ. Сурч боловсрох, ажиллаж амьдрахдаа  ч өнгөцхөн  хандаж, цаад мөн чанарыг нь ухаж ойлгохоос илүү  шууд хүлээж аваад  ойлгож амжаагүй байж бусдад түгээх, бодож тунгаагүй байж шийдвэр гаргах гээд байдаг болсон. Энэ нь гэр бүл зохиох тал дээр, хамтын амьдрал, ажлын байр, амьдралын алхам бүрт ажиглагдаж байна шүү дээ. Гэр бүл бололцоод  бие биенийгээ ойлгож, хүлээн зөвшөөрч, дэмжихээс илүүтэйгээр би гэсэн төв үзлээ гээж чадахгүй сөрөг бодол, тэвчээргүй зан, өнгөц ойлголтоос болж маш их гэр бүл салж сарниж байна. Ер нь аливаа асуудал бэрхшээлийг цаана амжилт, аз жаргал нь хүлээж байдаг. Яг тэр бэрхшээл дээр очоод давж чадахгүй ухраад буцаад байгаа нь өнөөгийн азлуучуудын том дутагдал юм шиг. Ажлын ачааллаас, хариуцлагаас, чин сэтгэлээс, үнэн мөн чанараас бүгд зугтаж байна. Тийм ч учраас Йога Бясалгалаар дамжуулан хүнийг мөн чанартай нь илүү холбож, өөрийгөө шинээр нээх, орчноо өөрчлөх,  сэтгэлзүйгээ эерэг хандлагаар тэтгэх  боломжийг нь бүрдүүлсний дараа гадаад илэрхийлэл буюу ярих ур чадварыг нь хөгжүүлэхийг зорьж байна.

 -Сурах үйл явцын хувьд тухайн суралцагчийн зуршил, хандлага түүнээс үүдэн гарах стресс, бухимдал гээд сэтгэл оюуны байдал нь харилцан адилгүй. Харин йогыг аливаа сургалттай хослуулснаар тэрхүү бие, оюун, сэтгэл цэвэрлэгдэж, төвлөрөл сайжирснаар аливаа зүйлийг сурах үйл явц илүү үр дүнтэй болно гэсэн үг үү?

П.Одгэрэл: -Тийм. Бохир саванд хэчнээн цэвэр ус хийгээд нэмэргүй байдаг шиг хэрэггүй мэдээлэл, стрессээр дүүрчихсэн байгаа тархийг йога бясалгалын тусламжтайгаар гүн амрааж өгснөөр шинэ мэдээлэл хүлээн авахад бэлэн болж байгаа хэрэг. Товчхондоо сөрөг мэдээлэл, мэдрэмжийг  эерэг болгоно гэсэн үг. Ингэснээр сурах хүсэл эрмэлзэл нэмэгдэж, аливаа мэдлэг мэдээллийг хүлээж авах үйл явц илүү бодитой, үр дүнтэй болно.

Г.Гантуяа: Бидний дараагийн ажил ч албан байгууллагууд, их дээд сургуулийн оюутнуудад энэ төрлийн хосолсон хичээлийг заах. Энэ хугацаанд хуримтлуулсан өөрсдийн туршлагаараа хүмүүст хэрэгтэй, дутагдаж буй зүйлсийг нь олж өгөхөд туслахыг хүсч байна. Хүн бүр энэ тухай мэдэж байгаа боловч чимээгүй явж байж магадгүй. Чимээгүй байх хугацаанд таны мэдэж буй зүйлс хэн нэгэнд маш ихээр дутагдаж байгаа ч юм бил үү. Тиймээс хэн нэгний тулгамдсан асуудлыг шийдэхийн тулд тэр хүмүүст хүрч очиж туслах нь нэг төрлийн буян юм. Нөгөө талаар эрүүл, идэвхтэй, хувь хүн л амжилт гаргадаг биз дээ.

-Танай сургалт цаашдаа өргөжинө гэж ойлголоо?

П.Одгэрэл: Хүний өөрийн мөн чанар нь сөрөг зүйлсийг хүлээж авахдаа амархан байдаг. Амьдралд сайхан зүйлс олон байгаа боловч цахим ертөнцөд сөрөг мэдээлэл нь яагаад илүү их байгаа юм бэ. Хүн бүр л тэр сөрөг мэдээлэлд төвлөрөөд шаналаад байх хандлагатай. Өөрөөсөө хол байгаа зүйлийг татаж авчраад хэн нэгэнд нялзааж ирээд шаналаад байдаг. Эсвэл өөрийн ажил мэргэжил, амьдралдаа эзэн болж амьдралдаа сэтгэл хангалуун байж чадахгүй байгаадаа хэн нэгнийг буруутгадаг.Тиймээс хүн өөртэйгээ л эхлээд ажиллах хэрэгтэй байна. Үүнийг бид өөрсдөө ч нэлээд хугацаа туулж, олон хүмүүстэй ажиллаж чамгүй туршлага, мэдлэг хуримтуулсны эцэст илүү ихээр мэдэрч байна.

 -Хамтдаа олон зүйлийг хүмүүст хүргэж, дуу хоолой болох байх гэж найдаж байна…

П.Одгэрэл: Бид хоёр хоёулаа эх хүн. Ялгаагүй төрсний дараах “синдром”-ыг туулсан хүмүүс. Бидний дараагийн зорилго бол ээжүүд тэр дундаа  төрөөд удаагүй байгаа гэртээ сууж буй ээжүүдэд чиглэсэн сургалт. Энэ сургалтаа үнэ төлбөргүй зохион байгуулахаар төлөвлөсөн. Ямар нэг ашгийн бус. Гол нь ээжүүдийгээ дэмжих, тэдэнд урам зориг өгөх чин сэтгэлээр хийх гэж байна.

Энэ хүнд ч яг л йога хэрэгтэй байна даа гэмээр хүмүүс йогын багш хүний нүдэнд хэрхэн харагддаг  вэ?

Г.Гантуяа: Стресстэй байгаа хүн өнгөлөн далдлалт ихтэй харагддаг. Ер нь сэтгэлд нь хайр дутагдсан хүмүүс маш их өнгөлөн далдлалт хийдэг. Үр дүнгүйгээр идэвх гаргадаг гэсэн үг. Идэвхийлээд байгаа мөртлөө гацаанаасаа гарч чаддаггүй. Ийм байдалтай байгаа хүмүүс хайрыг бусдаас хайгаад байдаг. Энэ нь буруу. Учир нь хүн хамгийн түрүүнд өөрөө өөрийгөө хайрлаж сурах хэрэгтэй. Өөрийгөө хайрлах нь хамгийн энгийнээс эхэлнэ. Ядаж л та хүн болоод төрсөн байна. Өглөөнөөс орой болтол танд бүтэн өдөр 24 цаг байна. Энэ хугацаандаа та өөрийнхөө төлөө анхаарал хандуулаач ээ. Өөрийгөө хайрлаж чадахгүй мөртлөө бусдын төлөө өөрийнхөө хүч тэнхээг дуустал нь яваад байж болохгүй. Хүч, тамир нь дуусаад “улаан гэрэл” нь астлаа явчихаад яана аа, яах вэ гээд тусламж гуйж, аврал хайж эхэлдэг. Энэ үед түүнийг хэн ч ойлгодоггүй. Энэ үед хүн өөрөө, өөрийнхөө л аврагч байдаг. Өөрийнхөө аврагч байхын тулд өөртөө эрүүл дадлуудыг хэвшүүлэх хэрэгтэй. Би яах вэ гэж гүйхдээ бусдаас аврал хайж, гуйгаад байлгүйгээр эрүүл 5 дадлыг өөртөө хэвшүүлэх хэрэгтэй.

-Тэрхүү 5 дадал нь юу вэ?

1. Нойрны цагийн менежмент

2. Усны хэрэглээ

3.Агаар

4.Эрүүл хоололт

5.Хөдөлгөөн.

Энэхүү дадлуудыг та өдөрт өөртөө зөв, зохистойгоор өгч чадах юм бол эрүүл байх болно. Хүн аз жаргалтай амьдрахын тулд эрүүл амьдрах үүрэгтэй. Таны төлөө гэсэн хүмүүсийн хайрыг шингээж та хүн болсон гэдгээ мартаж болохгүй. Тиймээс тэр хүмүүсийн хайрыг дааж эрүүл, аз жаргалтай амьдрах нь таны үүрэг. Би өөрийгөө хайрлах эрхтэй хүн юм байна шүү дээ гэж өөрийнхөө эрхийг өөртөө тунхаглаж чадвал стрессдэх зав гарахгүй. Бусдын талаар хов ярьж суудаг цаг заваа үр бүтээлтэй зүйлд зарцуулбал таны хандлага өөр болно. -“Гэрэлтэхийн тулд шатах ёстой” гэх зэргээр амжилтыг тодорхойлсон үг байдаг.

- Хөтлөгч нарын ажил мэргэжлийн тухайд ярих ур чадвар сайн байх ёстой гэж боддог. Та үүнийг анзаарсан болоод ярих ур чадварын сургалтыг йогын хичээлтэй холбох болов уу?

- П.Одгэрэл: Миний ажил амьдралдаа баримталдаг гол зарчим бол аливаад чин сэтгэлээсээ хандах. Чин сэтгэл гэдэг өөртөө үнэнч байхын тухай зарчмын ойлголт. Бид боловсролын систем, заах арга барилд шууд утгаараа өөрчлөлт хийх боломж, бололцоо байхгүй ч өөрсдийн  туршлага чин сэтгэлээрээ дамжуулж, заах арга барил суралцах үйл явцыг илүү сонирхолтой, үр дүнтэй болгох тал дээр өөрчлөлт гаргахыг зорьж байна . “Чинсан хөгжлийн академи” бол зөвхөн хөтлөгч бэлтгэхээс гадна ярих ур чадварыг хөгжүүлэх, хувь хүн, байгууллага, хамт олны бүтээмжийг нэмэгдүүлэх зорилгоор үйл ажиллагаа явуулдаг.  Бүхий л салбарын өөр өөр мэргэжил, боловсролтой нас насны хүмүүст олны өмнө ярих, өөрийгөө зөв цэгцтэй илэрхийлэх хэрэгцээ шаардлага гарч байна. Энэ эрэлт хэрэгцээнд тулгуурлаж тэдний ярих ур чадварыг хөгжүүлэх аргачлалыг боловсруулж богино хугацааны болон урт хугацааны, танхимын ба ганцаарчилсан, насанд хүрэгчдийн ба хүүхдийн, байгууллагын ба хувь хүний, энгийн ба V.I.P хөтөлбөр  гэх мэт төрлөөр сургалтуудыг явуулж байна.

Йогатай хослуулж байгаагийн гол учир нь ярих ур чадвар гэдэг сэтгэлзүйн бэлэн байдал хийгээд зөв амьсгал дээр сурилдаг.  Амьсгалаа зөв авч сурахаас, сэтгэлзүйгээ эерэгээр удирдаж эхлэхээс ярих ур чадварын  суурь тавигдана гэж болно. Ярих гэж буй зүйлээ оновчтой хүртээмжтэй болгохын тулд мэдээллийг мэдлэг болгож, өөрөө ойлгож байж бусдад ойлгуулах ёстой. Өөрөө ойлгоогүй  зүйлээ бусдад  түгээнэ гэдэг  хамгийн том гажуудал. Эхлээд ойлго дараа нь ойлгуул гэсэн зарчмаар хичээлээ заадаг.

- Олны өмнө гарах бүртээ сандардаг, түгшдэг гэж хүмүүс ярьдаг. Тэр ч бүү ахэл дахиад олон хүний өмнө гарахаас зугтдаг. Ийм тохиолдолд яах ёстой вэ?

- П.Одгэрэл: Мэргэжлийн сэтгэлзүйчид “хэрвээ та энэ тохиолдолд  сандарч байгаа бол эрүүл байгаагийн шинж” гэж тайлбарладаг. Харин сандрахгүй байгаа бол магадгүй сэтгэлзүйн асуудалтай байна ч гэж үздэг.  Тиймээс  олны өмнө гарч, шинэ орчинд  орох бүрт тавгүйтэх, сандрах нь хэвийн үзэгдэл. Үүнийг  даван туулах  алхам, аргачлалуудыг заах нь бидний зорилго. Олны өмнө гарах бүртээ сандраад байгаагийн нэг шалтгаан бол та  сэтгэлзүйн хувьд  бэлэн болоогүй байгаагийн илрэл. Өөрөөр хэлбэл хариуцлагаа ухамсарлаад мэдлэг мэдээллээ  зохих хэмжээнд өөрийн болгож, гадаад үзэмж, хувцаслалт зэрэгтээ анхаарахаас гадна орчны  нөлөөллийг тооцоолох шаардлагатай  байдаг. Цагаа тулгаж  хэлэх үг, ярих сэдвээ сонгоод, бэлтгэлээ базаалгүй тайзнаа гарах нь тухайн хүнийг тавгүй бөгөөд өөртөө итгэлгүй нөхцөлд  оруулдаг. Нөгөө талаас бүх зүйлээ бэлтгэсэн боловч  ярих сэдэв, хэлэх үг, өмсөх хувцас, үзэгдэх орчноо судлаагүйгээс сэтгэлзүйн гэнэтийн хямралд орох тал ч бий. Энэ бүхнээс гарах ганц л арга бий. Та бэлтгэлээ сайтар базаа.  Айдастайгаа ахин дахин нүүр тулж, алхам алхамаар өөрийгөө хөгжүүл. Тэгж байж л ярих ур чадвараа хөгжүүлнэ. Амжилттай яриаг 100% гэж үзвэл 50-60% нь тэр чигтээ сэтгэлзүйн хувьд өөрийгөө зоригжуулах явдал. Тэгвэл сэтгэлзүйгээ удирдах, эерэг хандлагаар дотоодоосоо  хөгжүүлэх дөт зам бол Йога бясалгал гэж болно.  Амьсгалаа буруу авч байгаа хүн  хэзээ ч амжилттай яриа өрнүүлж чаддаггүй. Тиймээс А үсэг заалгадаг шиг амьсгалаа зөв авахаас амжилттай яриа эхэлнэ гээд ойлгоход буруудахгүй.  Үг хэллэг, дуу хоолойны өнгөн дээр ажиллах дасгалуудын суурь нь ч зөв амьсгал. Ядаж л 32 цагаан лонхоо тоолоод хэвшвэл таны  уушгины багтаамж тэлнэ. Түргэн хэллэг цээжлэхэд үг хэллэг цэгцэрнэ. Ном чангаар унших бүрт үгийн баялаг нэмэгдэж, дуу хоолойны өнгө засарна. Өөртөө зориулж тэмдэглэл хөтлөх, өдрийн ажлаа төлөвлөх бүрт бичгийн чадвар сайжирна. Энгийн  дадлууд бидний амьдралыг өөрчилдөг.

- Энэ сэдвийн хүрээнд үргэлжлүүлээд йогын багш Гантуяагаас асуухад амьсгалын дасгалыг амжилттай хийж байгаа хүмүүсийн үг яриа өөрчлөгдөж байгаа хандлагыг та олж хардаг уу?

 Тэгэлгүй яахав. Амьсгалыг 4 удаа аваад 4 удаа түгжээд гэх зэргээр энгийн дасгалуудыг хийхэд эхэндээ амьсгал нь хүрдэггүй байх жишээтэй. 16 тоот дээр ирэхээр бүр боломжгүй юм шиг санагддаг. Гэвч  хэсэг хийсний дараа үр дүн гардаг. Амьсгалын дасгалыг энэ мэтээр хийж эхэлсний дараа хөдөлгөөний дасгал нэмэгддэг. Тасралтгүйгээр гүн амьсгалж эхэлдэг. Улмаар бүрэн амьсгалангаа биеэ бүрэн мэдэрч дасгал хийнгээ, оюун санаагаа удирдаж эхэлмэгц хүн өөртөө бүрэн итгэлтэй болж ирдэг. Дасгалын дараа “ум” уншина гэж байдаг. Энэ нь дуучдын гамм унших дасгалтай тун адилхан. Ялгаагүй дотоод энергийн үелзэл юм.

- П.Одгэрэл:  Йога бясалгал бол  дотоод оршихуйгаа хөгжүүлэх явдал. Харин  ярих ур чадвар хөгжүүлэлт нь гадагшаагаа өөрийгөө зөв илэрхийлэх боломжуудыг нээдэг. Хүн өөрийн дотоод дуу хоолойгоо  мэдэрч, гадаад дуу хоолойгоо сонсч сурснаар гаднаасаа болоод дтроосоо тэнцвэржиж,  улам  эерэг, хүчирхэг, гэрэлтэй болж ирдэг.

- Г.Гантуяа: Йогын хувьд хоолойн хүрд нээгдсэнээр бүтэн өнгө гарч ирж улмаар өөртөө итгэлтэй байдал бий болдог. Хоолойн хүрдэн дээр хүний өөртөө итгэх итгэл оршдог. Бясалгал бол гадаад, дотоод гоо сайхны хослол гэж өмнө ярьсан. Харин ярих ур чадвар, хөтлөгчийн тухайд л гаднаасаа сайхан харагдаж, хоолойн бүтэн өнгөөр, сайн сайхан зүйлийг өгүүлэхийн тухайд байдаг гэхээр йог, ярих ур чадвар хоёр яалт ч үгүй холбоотой зүйлс болж таарлаа.

- П.Одгэрэл: -Тийм шүү. Дотоод хүчээ бэлтгэсэн тохиолдолд гадагшаа ярихдаа хүссэн хүсээгүй гэрэлтэж чадна. Цаанаа л нэг гэрэлтсэн хүн гэж бид ярьдаг. Алдартай, олны танил хүмүүс бусдыг татах чадвар өндөр байдаг. Энэ нь дотоод хүч өндөр байгаа төдийгүй энэ чадвараа хөгжүүлсэн хүмүүс гэж ойлгож болно. Урлагийн хүмүүс тайзны хөтлөгчдийн хувьд мэдрэмжийн тухай асуудал яригддаг. Авьяас, мэдлэг, туршлагага, мэдрэмж гэдэг харилцан адилгүй ойлголт.  Ялангуяа мэдрэмжийг чин сэтгэл буюу эерэг хандлагаар мөн йогын тусламжтайгаар хөгжүүлэх боломжтой.

 - Ярилцлага өгсөнд баярлалаа. Цаашдын хамтын ажилд нь өндөр амжилт хүсье!

Хаяг: Зайсангийн гудамж, Бэлла Виста хотхон 600- байр 2 тоот

Холбоо барих утас: 99113671, 89691979

Холливуудын нэрт жүжигчин Брэд Питт “PEOPLE” сэтгүүлд ярилцлага өгчээ. Энэхүү ярилцлагыг хүргэж байна.

-Таны хувийн амьдрал үргэлж л олны анхаарлыг соронз мэт татдаг. Энэ бүхэн танд дарамттай санагддаг уу?

-Миний хийсэн ганцхан үйлдэл бусдын талархал эсвэл дургүйцлийг хүргэдэг гэдгийг сонсоод их гайхдаг. Би уран бүтээлч. Миний уран бүтээлийг хайрладаг хүмүүсийг би хүндэлдэг. Харин хувийн амьдрал руу минь хошуу дүрж буй нэгнийг харахаар ой гутдаг.

-Өнгөрсөн оноос л таны гэр бүлийн асуудал олныг гайхшруулсан. Жоли та хоёр холливуудын хамгийн сайхан хос. Та хоёр зургаан хүүхэдтэй. Нэг  л өдөр энэ сайхан өнөр гэр бүл салахаар болсон нь олон хүнийг цочирдуулдаг.

-Гэр бүл минь салсанд одоог хүртэл харамсч байна. Өнгөрсөн хугацааг би шаналал дунд өнгөрүүллээ. Гэр бүлээ бүтнээр авч үлдэх гэж их хичээсэн. Даанч миний үйлдлийг бурхан таалсангүй.

-Гэр бүлээсээ салах амаргүй шийдвэрийг гаргах хэцүү байсан биз?

-Мэдээж хэрэг. Би гэр бүлээ бүтнээр нь авч үлдэх гэж их мэрийсэн. Миний хэлсэн үг бусдад тааламжгүй санагдах байх. Гэхдээ л би хичээсэн. Хэлсэн үгээ бусдад батлах гэж оролдмооргүй байна.

-“Холливуудын алдартнууд гэр бүлээ цуцлуулах нь хэвийн үзэгдэл” хэмээн олон нийт үздэг.

-Уран бүтээлчид зүгээр сууж байгаад гэр бүлээ цуцлуулдаггүй. Мэдээж хэрэг тэдэнд ч гэсэн хүнд, бэрхшээлтэй тулгарсан учир л салахаар шийдвэрлэсэн.

-Дээрх дуулианы дараагаас  та уран бүтээлээсээ хөндийрч, ихэнх цагаа ганцаараа өнгөрүүлэх болсон?

-Би удахгүй урлагтаа эргэн ирж, дуртай ажлаа хийх болно. Кино бол миний дуртай ажил. Би энэ ажлаасаа аз жаргалыг мэдэрдэг.

-Та холливуудын сайхан залуусын нэг.

-Магтсанд баярлалаа.

-Таныг нэгэн бүсгүйтэй болзож байгаа гэх дуулиан сүүлийн үед хэвлэлийн хуудаснаа цуурайтах боллоо?

-Би маш их баяртай байгаа. Архи эсвэл мөнгө ганцаардлыг үгүй хийхгүй гэдгийг ойлгосон. Хүнд хайр, халамж хэрэгтэй.

-Тэгэхээр та болзож байгаа гэсэн үг үү?

-Энэ талаарх яриагаа зогсоох нь зүйтэй байх.

-Та хүүхдүүдтэйгээ холбоотой байгаа юу?

-Мэдээж хэрэг. Хүүхдүүд минь миний бүх зүйл. Тэднийг мартсан өдөр гэж үгүй. Би хүссэн үедээ тэдэнтэй ярьж, уулздаг. Эцэг, хүүхдүүдийн харилцааг хэн ч зогсоож чадахгүй.

Б.Дэлгэрцэцэг

Shuud.mn

“Монголын үндэсний кино хороо” төрийн бус байгууллагын тэргүүн, жүжигчин, продюсер, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн кино урлагийн салбар хариуцсан орон тооны бус зөвлөх Н.Оргилтой киноны хуулийн төслийн талаар ярилцлаа.

Тулааны урлагийн нэгэн од гэгддэг “Хар салхи” хочит Ц.Амарбаясгалантай саяхан уулзлаа. Нэгэн үе арлын Япон улсад тулаанчаара шуугиан тарьж муатай, кикбоксоор дэлхийн аварга болж явсан тэрбээр одоо монголдоо даруухан амьдарч байгаа юм. Түүнтэй хийсэн бяцхан ярилцлагаа толилуулья.

-Өөрийг чинь тун удахгүй дахин дэвжээнд гарч тулаан хийх гэж байна гэж сонслоо?

-Тиймээ. Энэ сарын 20-нд Тайландын тамирчин Т.Синамтай нэг ээлжит тулаан хийхээр боллоо. Уг тулаан Монголд болно. Энэ дэвжээн дээр зөвхөн синам бид хоёр биш мэргэжлийн тулааны дэвжээнд 12 ялж ганцхан дийлдсэн манай авьяаслаг тулаанч Б.Алтандөлгөөн бас Тайландын тамирчинтай хүч үзнэ. Сайхан тоглолт болох байх гэж найдаж байна.

-Чамайг дахин тулаан хийхгүй юм байна гэж ойлгож байлаа шүү дээ?

-Би тулааны спортоор хичээллээд нэг мэдсэн 30 жил болчихжээ. Энэ хугацаанд муатай болон кикбоксоор дэлхийн аварга болж байлаа. Тийм болохоор хойч үеээ бэлдэхээр монголдоо ирж “Shinobu Fighting Gym” нэртэй клуб нээж тулааны тамирчид бэлтгэх ажилтай болсон юм л даа. Одоо манай клубт 90 гаруй залуу тулааны спортоор хичээллэдэг.

-Ер нь бол спортын хүн амжилтыг залуу насандаа л гаргадаг гэдэг. Тэр тусмаа тулааны спорт залуу насных байх гэж бодох юм…

-Энэ тухай би бодсон л доо. Тэгээд зодог тайлья гэж… Гэтэл дэвжээнд гарахгүй гэхээр уйтгартай, ямар ч зорилгогүй мэт санаа төрөөд. Зодог тайлах тухайгаа өөрөө хүлээн зөвшөөрч чадсангүй. Дахиад тулалдахаар шийдлээ. Өөрийгөө шинжмээр байна шүү дээ.

-Одоо нас хэд хүрч байна даа?

-Дөч. Би амьдралын маань утга учир тулааны урлаг гэж би хэлдэг хүн. Тэр үг маань ч намайг дуудсан. “Дөч хүрсэн эр, дөрөв дарсан ат” гэсэн монгол үг ч байдаг биз дээ. Үзнэ дээ.

-Тэр жил Тайландын аварга гэх нэг нөхөртэй чи монголдоо тулалдахдаа багахан хугацаанд нам унагаад ялсан. Тэгвэл одоо ялна гэж итгэж байна уу?

-Ялах, ялагдах алин ч гол биш. Би өөрийгөө сорих нь чухал байна л даа. Энэ тулаан миний 83 дахь тулаан юм шүү дээ.

-Өөрөө чинь ер нь аль нутаг билээ дээ?

-Дархан хотод төрж өссөн хүн. Тэгэхээр тэндхийн уугуул гэж болох байхаа.

-Яагаад тулааны спорт сонирхсон юм бэ?

-Багадаа тулаантай кино их үздэг байлаа. Энэ маань нөлөөлсөн байх. Брюс-Ли, Вандамм гээд л алдартнуудын тоглосон кино тун олон гардаг байсан даа. Тэнд л би…

Тэгээд 2001 оноос мэргэжлийн тулаанч болсон доо.

-Тэгээд л Японд очсон гэдэг билүү?

-Тиймээ. Японд очиж ур чадвараа дээшлүүлэх гэж олон ч тэмцээнд орсон. Бас хажуугаар нь сургуульд сурсан.

-Тулааныхаа чиглэлээр үү?

-Үгүй ээ. Эдийн засагч болсон.

-Урьд нь 63 кг-ын жинд өрсөлддөг байсан даа. Одоо жин өгсөж тулалдах юм уу?

-Үгүй тэр л жиндээ үзэлцэх бодолтой. Ер нь тулааны спортод жин өгсөх тун эрсдэлтэй байдаг онцлогтой. Бас нэг сонин юм нь миний жинд өрсөлдөх хүн ховор олддог.

-Бас нэг кинонд тоглоод амжсан байх аа өөрөө…?

-Тэгсэн. Найзуудын ятгалгаар “Татаар ажиллагаа” гэдэг тулаант кинонд тоглосон. Нөгөө толгой дээрээ шил хагалуулдаг дүрд.

-За тийм байж. Ямартай ч нэг тулаан хийх нь. Цааш нь яах зорилго байна вэ?

-Клубээсээ монголдоо төдийгүй дэлхийд өрсөлдөх сайн тамирчин бэлдэхийн төлөө л ажиллана даа. Алсдаа дахин тулаан хийхээр дэвжээнд гарахгүй ч гэж одоогоор хэлж чадахгүй.

Эх сурвалж: www.polit.mn

Сүүлийн үед бага насны хүүхэд хүчирхийлэлд өртөж байгаа мэдээлэл их цацагдах болсон. Гэвч хүүхдийн хүчирхийллийн цаана хүүхдийн сэтгэл санаа ямар байдаг, сэтгэл зүйг нь хэрхэн засдаг, цаашид хэрхэн яаж харьцах талаарх мэдээлэл хомс. Тиймээс энэ асуудлаар  “Сэтгэлийн өнгө” сэтгэл зүйн төвийн захирал, сэтгэл судлаач Г.Наранбаатартай цөөн хором ярилцлаа.

-Бага насны хүүхэд хүчирхийлэлд өртөх тохиолдол их гарах боллоо. Хүчирхийлэлд өртсөн хүүхдийн сэтгэл зүйн талаар бас сэтгэл заслын үйлчилгээ үзүүлэх хүртээмж хэр байдаг талаар мэдээлэл өгөхгүй юу?

-Манай улсад сэтгэл зүйн заслын үйлчилгээ байдаг. Гэхдээ төрийн статустай сэтгэл зүйн төв одоогоор алга. Бүгд төрийн бус статустай. Гэхдээ хүчирхийлэлд өртсөн ч юм уу сэтгэл зүйн хувьд асуудалтай хүүхдүүд манай сэтгэл зүйн төв болон бусад төвд хандвал бүгдээрээ үйлчилгээ үзүүлэхэд бэлэн.

Харин эцэг эхчүүд хүүхдүүддээ ямар асуудал байгааг мэдэрч, ийм үйлчилгээ авмаар байна гэдгийг нь тодорхой мэддэг байх хэрэгтэй.

-Сэтгэл зүйн хэчнээн төв байдаг юм бол. Эцэг эхчүүд хүүхдүүддээ сэтгэл зүйн заслын үйлчилгээ авахаар хэр их ханддаг вэ. Үйлчилгээний өртөг хэр байдаг юм бол? 

-Яг нарийн хэлж мэдэхгүй байна. Жил бүр л сэтгэл зүйн төв борооны дараах мөөг шиг нэмэгдэж байна. Үнэ өртөгийн хувьд дунджаар нэг цагийн 15-21 мянга хүртэл байдаг. Тэгэхээр хоолны газраас хоол авч идэх үү, хүүхэддээ зориулах уу гэдэг нь эцэг эхчүүдийн сонголт. Сэтгэл зүйн төвд очих эсэх нь ерөөсөө л сонголтын асуудал байдаг. Маш энгийнээр тайлбарлавал, танай гэрт шампунь, саван байхад та түүнийг ашиглавал цэвэрхэн байна. Харин ашиглахгүй бол үнэр танартай эвгүй байна. Та гэрээсээ гарахад сэтгэл зүйн төв зөндөө байна. Та үүнийг ашиглах уу гэдэг таны сонголтын л асуудал болоод байна.

-Сэтгэл зүйн төв олон байдаг юм байна. Гэтэл хүүхэд гэлтгүй эмэгтэйчүүд ч сэтгэл зүйчид хандаж зөвлөгөө авья гэхэд хаана хандах, хаана сэтгэл зүйн төв байдаг юм бэ гэсэн мэдлэг байдаггүй учраас ханддаггүй юм шиг хандлага ажиглагддаг.   

-Энэ бол зүгээр л шалтаг гэж би боддог. ФМ 104.5 гэхэд л хажуудаа сэтгэл зүйн төвтэй байна. Сэтгэл судлалын үндэсний төв, Монгол өрх гээд л сэтгэл зүйн төв зөндөө бий. Фэйсбүүктээ сэтгэл зүйн зөвлөгөө гээд бичээд хайхад л зөндөө төв гарч ирнэ. Үүнээсээ сонгоод л очиход болно. Манайхны нийтлэг гаргадаг нэг шалтаг байдаг л даа. Хаана байдгийг мэдэхгүй, яадгийг мэдэхгүй гээд л…

Хүн бүрт л утас байна. Залгаад л хаана байдаг, хэдэн төгрөгөөр үйлчилдэг юм гэдгийг нь асууж болно. Айхтар хүмүүс бол бүр судалдаг. Хүүхдийн чиглэлээр юм уу, гэр бүлийн чиглэлээр үү гээд л асуудаг.

Хэрэг болсны дараа хэсэг шуугиад л дараа нь намжаад байна. Энэ нь юунд байна вэ гэвэл бид хамгийн чухал нь гэр бүл гэж яриад байгаа хэрнээ бодит алхам байхгүй л байна. Хэрэгжүүлнэ гэж яриад байгаа боловч хэрэгжүүлэхгүй л байна.

Бид цайны газар ороод л хоол идээд сууж байхад хүүхэдтэйгээ харьцаж байгаа ээж аавуудын харьцааг харахад энэ хүнийг сургалтад суулгачих юмсан гэж боддог. Тэгээд сургалтад суугаарай үнэ төлбөргүй ийм утга учиртай сургалт гээд хэлэхээр тийм зав байхгүй гэдэг. Харин хошин шог тоглолт үзэх үү гэхээр тэгэлгүй яахав яваад очно гэдэг. Бид гэр бүлээ хошин шогоос дор хэмжээнд тавьчихаад байна.

 -Өдөрт та хэдэн хүнтэй уулзаж, сэтгэлзүйн зөвлөгөө өгдөг вэ. Хүмүүс ихэвчлэн ямар асуудлаар ханддаг вэ. Хүүхэд болон гэр бүлийн хүчирхийллээр хандах тохиолдол хэр их байна вэ?

-Хүмүүс маш ихээр ханддаг. Сэтгэл зүйч Наранбаатар гэдэг фэйсбүүк хуудсан дээр л гэхэд өдөрт 200-250 захидал авч байна.

Ер нь өөрөө хүүхэд наснаасаа сэтгэл зүйн гэмтэл авчихсан хүмүүс сэтгэл зүйн үйлчилгээ авахаар их ирдэг. Тэгэхээр яг үнэндээ айхтар асуудалтай хүмүүс гэхээс илүү нэг бол өөртэйгөө  асуудалтай, үгүй бол нийгэмтэй асуудалтай хүмүүс байгаа.  

-Хүчирхийлэлд өртсөн болон ямар нэгэн асуудалд өртчихсөн хүүхдэд хэр хугацаанд сэтгэл зүйн заслын эмчилгээ хийж байж тэр хүүхэд бүрэн эдгэрдэг юм бэ? 

-Кэйс болгон ялгаатай. Тийм учраас онлайн юм уу, утсаар зөвлөгөө өгөх нь хууль бус байдаг. Гэхдээ манайд хөгжиж байгаа учраас одоохондоо хамаагүй байна. Хууль бус гэдэг нь манай улсад ямар байдгийг мэдэхгүй байна. Олон улсад бол манай салбарт буруу. Хүний ярьж байгаа ярианд  дүгнэлт хийдэггүй. Хүний  биеийн хэлэмж болон  илэрхийлэмж гээд бүгдийг харж байж дүгнэлт хийдэг. Ямар ч хүн  өөрийгөө зөвтгөнө.  Бусдыг буруутгах учир талаас дүгнэлт хийж болохгүй.

Тэгэхээр хүнд кэйс бол 6 сар. Хөнгөн бол нэг улирлын үйлчилгээг авахад эдгэрэх магадлалтай гэж үздэг.

-Хүчирхийлэл үйлдэгдэж байгаа гол шалтгаан нь юу юм бэ?

-Миний хэлэх гэж байгаа нэг л зүйл байна.  Бид нар мэдлэггүй байна. Үүнийгээ л мэдэхийн төлөө болгох хэрэгтэй. Урьдчилан сэргийлэх арга замууд байна. Хуулийг чангалах хэрэгтэй гэж үзэж байна.  Хуулийг чангаллаа гээд өөрчлөлт гарахгүй. Тэгэхээр хүмүүсийг хөгжүүлэх нь хамгийн том өөрчлөлт.  Тэгэхийн тулд  маш сайн чадварлаг багш нарыг бэлтгээд бүх аймаг суманд очиж ажиллуулах хэрэгтэй. Гадныхан биднийг шоолоод байна шүү дээ. 19 дүгээр зууны зам дээр 21 дүгээр зууны техник хэрэгсэлтэй 13 дугаар зууны хандлагатай хүмүүс гэж шүүмжилж байна. Бид үүнийг үгүйсгэнэ үү, хүлээн зөвшөөрнө үү хамаа байхгүй. Гэхдээ үнэн. Бид өнөөдөр бүгд дээд боловсролтой хэрнээ гудамжинд нус цэрээ хаяж байна шүү дээ. Гэр бүл салалтаараа лидерт байна. Дэлхийд стрессээрээ 4 дүгээрт орж байна шүү дээ. Тиймээс нийгмээ өөрчлөх хэрэгтэй байна.

Х.Соёл